Unutkanlık mı? Hafıza Kaybı Mı? sorusunun cevabı yapılacak çeşitli testlerle netleştirilebilir. Son zamanlarda çok sık unutkanlık yaşamaya başladıysanız ve bu sizi olumsuz etkiliyorsa nöroloji uzmanıyla görüşmenizin vakti gelmiş demektir.
İçindekiler
Unutkanlık mı? Hafıza Kaybı mı? Nasıl Ayırt Edilir?
Unutkanlık çağımızın en yaygın sorunlarından biridir. Yalnızca yaşı ilerlemiş olanlarda değil, gençlerde ve Covid-19’u atlatmış kişilerde de sık gözlemlenir.
Zaman zaman bazı şeyleri unutmak olağan bir durumdur, herkeste görülebilmektedir. Bellek (hafıza) sorunları gelip geçici olmayıp, günlük yaşamı zora sokacak duruma gelmektedir.
Şu problemlerden birine veya birkaçına sahipseniz hafıza kaybının başlangıç aşamasında olabilirsiniz:
- Yemek tariflerinin (yapılış adımlarının, malzemelerin vb.) karıştırılması,
- Önemli tarihleri ve randevuları çok sık unutmak,
- Her gün gidip geldiği yolları karıştırmaya başlamak,
- Ev içindeki eşyaları yanlış yerlere koymak,
- O gün veya birkaç gün önce neler yaşadığını hatırlamakta güçlük çekmek,
- İşleri planlamakta ve yönetmekte zorluk yaşamak,
- İnsanların adlarını anımsayamamak.
Unutkanlık rutin işlerinizi bile zorlaştırmaya başladıysa daha fazla ilerlemeden tedavisine başlamakta geç kalmamalısınız. Konuyla alakalı dilerseniz uzman psikologlarımızdan >> cevrimiciterapi.com/psikologlar linkinden sayfamızı ziyaret ederek destek alabilirsiniz.
Hafıza Kaybı ve Unutkanlık Arasındaki Farklar
Demans; hafızayı, düşünmeyi etkileyen bir semptomdur. Demans bir hastalık değildir. Birden farklı türleri bulunmaktadır. En sık rastlanan türü olan Alzheimer demansı bütün demansların yaklaşık %60 ile %80’inden oluşmaktadır.
Demans unutkanlığı ile geçici unutkanlık arasında belirgin farklılıklar vardır. Bunlar şöyle sıralanabilir:
- Demansta buluşmalara, sevdiğiniz hobilere ayak uyduramazsınız. Başkalarıyla vakit geçirmek istemezsiniz.
- Açıklanamayan duyu bozuklukları olur. Algılama, renk ve mesafe gibi görme becerilerinde ciddi problemler yaşanır. Geçici unutkanlıkta bunların hiçbiri görülmez.
- Sinirlilik, depresif ruh hâli yaygınlaşabilir. Ruhsal durumda ani değişiklikler meydana gelir. Hastanın kişisel özellikleri de farklılaşır. Geçici unutkanlık bunlara yol açmaz.
- Demans yaşamaya başladıysanız sürekli kullandığınız eşyaları onları arayıp bulamamak gibi durumlarla karşılaşırsınız.
- Geçici unutkanlıkta özel bir yere saklamış olduğunuz eşyaların nerede olduğunu hatırlayamayabilirsiniz. Bu , oldukça normaldir.
- Demanslı bireyler hangi yılda, ayda, mevsimde olduğunu unutabilir. Geçici unutkanlık yaşayanlar ise hangi gün olduğunu unutmak gibi basit şikâyetlerle karşılaşmaktadır.
- Demans sahibi hastalar bir anlattığını aynı konuşma içerisinde tekrar anlatır.
- Geçici unutkanlık yaşayan bireylerde böyle problemlere rastlanılmamaktadır. Onlar sadece doğru kelimeyi bulmaya çalışırken zorlanmaktadır.
- Demansta devamlı kullandığınız yolları unutur, navigasyon veya GPS (küresel yer belirleme sistemi) kullansanız bile yönergeleri izlerken sıkıntı yaşarsınız. Geçici unutkanlıkta ise ara sıra kullanmadığınız yolları şaşırabilirsiniz.
- Demanslı kişi unuttuğu durumları hatırlayamaz. Halbuki geçici unutkanlığı olan biri detayları, yerleri, isimleri kaçırsa bile olayları anımsar, tarif eder.
- Demans; soyut düşünme, muhakeme, dil, hafıza gibi entelektüel becerilerde engelleyici, kalıcı bir düşüşe yol açar. Geçici unutkanlık; karar verme, yaşamdan edinilen deneyimleri, doğuştan gelen sağduyuyu etkilemez.
- Demanslı bireyler; fatura yatırma, temizlik yapma, yemek pişirme gibi rutin işleri yapmakta dahi zorlanır. Gündelik becerileri sekteye uğratmaktadır.
- Geçici unutkanlığı olanlarda böyle şikâyetler ortaya çıkmaz. Ancak bulaşıkların nasıl yıkanacağı, arabanın nasıl sürüleceği, bunun gibi her zamanki eylemlere yönelik bir unutkanlık gelişmez.
Unutkanlık Neden Olur?
En yaygın unutkanlık nedenleri şunlardır:
- Depresyon, kaygı, stres,
- Folik asit, D veya B12 vitamin eksiklikleri,
- Kansızlık,
- Şeker hastalığı,
- Gelişimsel dikkat eksikliği,
- Travmalar,
- Uykusuzluk,
- Kafa bölgesinin darbe alması,
- Kullanılan bazı ilaçların yan etkileri,
- Yoğun alkol tüketimi.
Unutkanlık bazen dikkat eksikliğiyle de karıştırılmaktadır. Odağınızı toparlamakta sorun yaşıyorsanız bilgileri aklınızda tutamazsınız. Bu ise unutkanlık gibi görünür. Sorun, konsantrasyon bozukluğu ve dikkatini verememektir.
Hafıza Kaybı ve Unutkanlık Tanısı
Yaşadığınız sorunun hangisi olduğu nörolog tarafından yapılacak muayene ve tetkiklerle ortaya konulacaktır.
Unutkanlığınız tedavi edilebilecek düzeydeyse, doktorunuz tarafından çeşitli ilaç ve takviyeler önerilmektedir.
Alzheimer, bunama ve çeşitli demanslar başlangıç evresinde tespit edilirse hastalığın seyri ciddi oranda yavaşlamaktadır.
Unutkanlık ve Hafıza Kaybı İçin Öneriler
- Günlük rutininizi planlayın. Notlar, alarm ve benzeri hatırlatıcılar, ajanda tutmak gibi yöntemlerle işleri daha iyi organize edebilirsiniz.
- Kendinize zaman ayırın. Hobi edinin, sevdiğiniz şeylerle meşgul olun.
- Görevlerinizi küçük adımlara bölerek uygulayın.
- Sıkça ihtiyaç duyduğunuz eşyaları aynı yerde (örneğin bir sehpanın üzerinde) bulundurun.
- Hafızayı güçlendiren yiyeceklere beslenme listenizde eskisine göre daha fazla yer açın. (Örneğin kuruyemişler ve omega-3 zengini yağlı balıklar gibi.)
- Katı yağ yerine sıvı yağ tüketilmelidir. Yeşil yapraklı sebzeleri sofranızdan eksik etmeyin.
- Depresyon ve benzeri psikiyatrik hastalıklarınız varsa tedavi olun.
- Kalp hastalığı, tansiyon, kolesterol gibi unsurlar bunama için risk faktörüdür. Bunları kontrol altına aldırın.
- Sigara ve alkol kullanmayın.
- Bol bol sudoku ve bulmaca çözün, kitap okuyun. zihinsel aktivitelerle beyninizi aktif tutun.
- Düzenli olarak yürüyüş ve egzersiz yapın, vücudunuzun zinde kalmasını sağlayın.
- Hafıza egzersizleri ve unutkanlığın giderilmesine yardımcı olacak beyin alıştırmaları için uzman psikolog desteği için cevrimiciterapi.com/psikologlar linkini tıklayarak yardım alabilirsiniz
Sık Sorulan Sorular
Unutkanlık mı? Hafıza kaybı mı? diye düşünüyorsanız muhtemelen aklınızdan şu sorular da geçiyordur:
Demans ve Unutkanlık Farkı Nedir?
Bunama (demans) hastalığı bilişsel işlevleri kalıcı olarak bozar. Hasar geriye döndürülemez, giderek ağırlaşır. Geçici unutkanlık ise tedavi edilmektedir
Unutkanlık Neyin Belirtisi?
Ayrıca böbreklerde, karaciğerde, kalpte meydana gelen rahatsızlıklar beyni etkiler. Bu olay unutkanlığa sebep olmaktadır.
Her Unutkanlık Demans mı?
Değildir. Eğer; âlet kullanma, konuşma, hafıza becerileri etkileniyorsa demanstan şüphelenilmektedir.
Unutkanlık Ne Zaman Ciddiye Alınmalı?
Büyük bir kaza veya felç geçirdiyseniz, ailenizde Alzheimer hastası varsa unutkanlığı ciddiye almalısınız.
- Canlı hayaller görme,
- Yol bulamama
- İçe kapanma
- Aritmetik yapamamak gibi ek bulgular mevcutsa zaman kaybetmeden doktora başvurmalısınız.
