“Takıntı nedir, takıntı hastalık mıdır, takıntı neleri kapsar, takıntılardan nasıl kurtulabiliriz, hangi hal ve davranışlar takıntının sınırları içerisine girer, takıntıların tedavisi var mı” gibi sorularla günlük hayatta çok sık karşılaşırız. Gelin hep birlikte bu soruların cevaplarını arayalım.
İçindekiler
Takıntı Nedir?
Takıntı Nedir? sorusunun cevabı; istemsiz olarak zihnimizde oluşan, kişiyi huzursuz eden ve sıkıntılı hissetmesine yol açan, kişinin kontrolü dışında gerçekleşen, tekrar eden düşüncelerdir. Takıntılı kişiler genellikle bu durumun farkında değillerdir. Çevrelerindeki insanlar onları uyardığı zaman bazı şeylerin farkına varırlar. Takıntı, tıptaki adıyla Obsesif Kompulsif Bozukluk olarak bilinir. Takıntı hastalığının ileri bir derecesi olan bu rahatsızlığa kısaca OKB denir. OKB, obsesyon denilen takıntılı düşünce ve dürtülerle, kompulsiyon adı verilen sürekli hale gelmiş davranış ve zihinsel eylemlerden oluşur.
Obsesyon, kişinin isteği dışında olur ve kişiler bu düşüncelere engel olamazlar. Obsesyon, yoğun sıkıntı ve huzursuzluk sebebidir ve anksiyeteye neden olur. Kompulsiyon ise obsesyonların neden olduğu sıkıntı ve huzursuzluk halini azaltmak ya da ortadan kaldırmak için ortaya çıkan, sürekli hale gelmiş davranış ve düşüncelerdir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünya genelinde 15-44 yaş arası bireylerde hastalık nedeniyle iş göremezliğe neden olan ilk 20 hastalık arasında OKB’ de bulunur. Takıntı Nedir? konusunu detaylı bir şekilde anlattığımıza göre sıra geldi Takıntıların Nedenlerini açıklamaya.
Takıntıların Nedenleri Nelerdir?
Takıntı hastalığının ortaya çıkma nedenleri net olarak anlaşılamamış olsa da, uzmanlar genetik ve çevresel faktörlerin birlikte rol oynadığını düşünmektedir. Takıntı hastalığının en çok bilinen nedenleri ise şu şekildedir:
Genetik Yatkınlık: Aileler ve ikiz çocuklar üzerinde yapılan araştırmalar, birinci dereceden yakınlarında obsesif kompulsif bozukluk olan kişilerin, hastalığa yakalanma riskinin daha fazla olduğunu gösteriyor. Ancak bu duruma neden olan genler henüz saptanabilmiş değil.
Biyolojik Nedenler: Bugüne kadar yapılan deneyler, obsesif kompulsif bozukluğun, beynin çalışma biçimindeki bir bozukluktan kaynaklanabileceğini gösteriyor. Ancak bu çalışmalar henüz tamamlanmış ve netliğe kavuşmuş değil.
Çevresel Etkenler: Çocukluk çağında tacize (fiziksel ya da cinsel) uğramış ya da farklı bir travma geçirmiş kişilerde takıntı hastalığının oluşma riskinin daha yüksek olduğu belirtiliyor. Ayrıca bulaşıcı hastalıklar gibi etkenler de bu hastalığın ortaya çıkmasına neden olabilecek faktörler arasındadır.
Takıntıların Belirtileri Nelerdir?
Takıntılara sahip kişiler, obsesyon ve kompulsiyonları bir arada yaşayabileceği gibi, yalnızca obsesif düşüncelerden kaynaklanan belirtileri ya da yalnızca kompulsif (tekrarlayan) davranışlardan kaynaklanan belirtileri gösterebilirler. Takıntının ilerlemiş hali olan obsesif kompulsif kişilik bozukluğu, bireylerin aile, iş ve özel hayatlarını olumsuz yönde etkileyerek büyük bir stres kaynağı haline gelebilir. En sık rastlanan obsesif kompulsif bozukluk ve takıntı belirtileri şöyledir:
- Takıntı hastalığına sahip kişiler, mikropların neden olabileceği kirlenmeden korktukları için gün içinde defalarca ellerini yıkarlar. Bu davranış sonucunda kişi cilt problemleri yaşayabilir, elleri tahriş olabilir ve kanayabilir.
- Evlerinin kirlenmesinden de korktukları için evin her köşesini takıntılı bir şekilde temizlemek gibi belirtiler de gösterebilirler.
- Takıntı hastalığının bir çeşidi olan biriktirme hastalığına sahip kişiler ise eşyalarıyla duygusal bir bağ kurdukları için bugüne kadar sahip oldukları her şeyi bir arada tutma zorunluluğu hissederler.
- Çevredeki canlı ya da cansız varlıkları sürekli olarak saymak.
- Kişinin sevdiklerinin başına kötü bir şey geleceğine dair şiddetli korku duyması.
- Kişinin farkında olmadan birine zarar verebileceği düşüncesine kapılması ve buna şiddetli bir şekilde inanması.
- Etraftaki eşyaların yeterince düzgün olduğuna inanılana kadar sürekli onları düzeltme ve yerlerini değiştirme.
- Kişinin cansız objelere zarar vermekten aşırı derecede korkması.
- Kilitli olan kapıları, emin olmak için tekrar tekrar kontrol etmek.
- Ocak, fırın, ütü gibi aletlerin çalışmadığından emin olmak için defalarca kontrol edilmesi.
Takıntı Nedir? Takıntılardan Kurtulmak Mümkün Mü?
Kontrol edemediğiniz davranış ve eylemlerden kurtulmak mümkün mü? Takıntılarınızın bir ömür sizinle beraber olacağına inanıyorsanız yanılıyorsunuz çünkü takıntılarınızdan kurtulmak için sadece biraz zamana ihtiyacınız var. Takıntılardan kurtulmak için en sık kullanılan yöntemlerden biri düşüncelerimizi kontrol etmeye çalışıp bu olumsuz düşünceleri beynimizden uzaklaştırmaya çalışmaktır. Ancak bu yöntem takıntılarınızdan kurtulmak için etkili bir yöntem değildir.
Takıntılarınızın farkındaysanız ve bunların hayatınızı olumsuz etkilemesini istemiyorsanız ilk yapmanız gereken şey bu durumu değiştirebileceğinize inanmaktır. Bu amaçla atacağınız her adım, günün sonunda bu süreci nasıl başarılı bir şekilde atlatacağınızı size gösterecektir. Takıntı Nedir? sorunun cevabını bulduk. Şimdi sırada Takıntılardan Nasıl Kurtulabiliriz? konusudur.
Takıntılardan Nasıl Kurtulabiliriz?
Peki takıntılarınızdan kurtulmak için uygulayabileceğiniz yöntemlerden nelerdir?
1. Takıntılarınızdan kurtulabileceğinize inanın.
Takıntılarınızı yok saymak yerine bu durumu kabullenmek ve üstesinden gelmeye çalışmak, takıntılarınızı yok etmek için atabileceğiniz en önemli adımdır. Çünkü düşüncelerinizin ve davranışlarınızın farkında olmak, çözüm bulma konusunda size fazlasıyla yardımcı olacaktır.
Tüm bu sürecin geçici olduğunu bilin. Sevdiklerinize sıkı sıkı sarılın, bu sayede kaygılarınız azalır ve bu süreci daha pozitif bir şekilde atlatabilirsiniz.
2. Doğru zaman yoktur, doğru karar vardır.
Takıntılarınızdan kurtulmak için doğru zamanı beklemek kendinize yapacağınız en büyük kötülük olur. Tedavi için adım attığınız ilk an zaten sizin için doğru zamandır ve doğru karardır. Bu süreçte yapmanız gereken tek şey attığınız adımların birbirini takip etmesidir. Eski alışkanlıklarınıza dönmek ve yerinizde saymak yol katetmenizi zorlaştırır ve sıkıntılı bir ruh haline tekrar dönüş yapmanıza yol açar.
3. Umutsuzluğu lügatınızdan çıkarın.
Umutsuzluk, hayatınızın olağan akışında bir şeyleri hep durdurur, hep daha da zorlaştırır ve sizi her zaman bir adım geriye götürür. Bunun her zaman farkında olarak yaşarsanız, kendinizi daha da iyi hissetmek ve hayatınızı daha da güzelleştirmek adına umutsuzluğu hayatınızdan tamamen çıkarın. Takıntılarınızın asla sonsuza kadar devam etmeyecek, eğer buna inanırsanız, siz kendinize inanırsanız umut her zaman vardır.
4. Küçük notlar tutun.
Takıntılarınızdan artık kurtulmaya karar verdiyseniz bu süreçte hissettikleriniz ve yaşadıklarınızı küçük notlar halinde kağıda dökün. Geriye dönüp baktığınızda hem neleri başarmış olduğunuzu ve neleri başaramadığınızı görmüş olursunuz hem de bu sayede motivasyonunuzu yükseltebilirsiniz.
Not tutmak, takıntılarınızdan kurtulduğunuzda, eğer tekrar geri gelmeleri ve aynı şeyleri yaşamanız durumunda hangi aşamalardan geçtiğiniz ve nasıl davranmanız gerektiğini notlarınızdan görmeniz konusunda size önemli bir yol gösterici olacaktır.
Takıntıların tümünü bir hastalık olarak değerlendirmek tabiki doğru değildir. Eğer diğer yöntemleri uyguladığınızda takıntılarınızın azalmadığını aksine günden güne büyüdüğünü fark ediyorsanız mutlaka bir uzmana danışmanız gerekir. Takıntılarınız başa çıkılması zor olan obsesif kompulsif bozukluklara dönüştüyse bunların mutlaka tedavi edilmesi gerekmektedir.
Sahip olduğunuz takıntıların hayatınızı kabusa çevirmesine izin vermeyin, takıntılarınızın hem sosyal yaşamınızda hem de özel hayatınızda kurduğunuz ilişkileri etkilemesine izin vermeyin ve profesyonel kişilerden yardım alın.
Bilişsel davranışçı tedavi yöntemlerinin benimsendiği obsesif kompulsif kişilik bozukluklarında kişiler, içinde bulunduğu durumun farkına vardıktan sonra terapistleriyle birlikte nasıl bir yol izleyeceklerini konuşup planlı ve düzenli bir şekilde terapilerine devam etmelidirler.
Online psikolog merkezi olan çevrimiçi terapi sizlere düzenli olarak bilgi içerikleri paylaşıyor. Aklınıza takılan soruları kolaylıkla whatsapp üzerinden ulaşıp sorabilirsiniz.
Bloğumuzdan diğer konuları inceleyebilirsiniz veya online psikolog merkezi olan çevrimiçi terapi’nin psikologlarını inceleyebilirsiniz.
