Mobbing Nedir?
Mobbing, hiyerarşik bir yapılanmanın olduğu, kontrolün önemli bir yere sahip olduğu alanlarda; gücü elinde bulundurmayan ya da geri planda kalmış olan kişileri pasifleştirmek, yıldırmak, itibarsızlaştırmak gibi amaçlar için aşağılama, dışlama, dedikodu çıkartmak, tehdit etme gibi isteyerek, sürekli ve belli bir şekilde yapılan baskıcı yönetime ve psikolojik şiddete denilir.
Mobbing Türleri Nelerdir?
Yatay Mobbing
Aynı kıdemde olan kişiler arasında gerçekleştirilen davranışlar yatay mobbing kapsamda değerlendirilir. Bu tür davranışlar, eşit şartlarda olan ve rekabet halindeki kişiler arasında gerçekleşmektedir.
Dikey Mobbing
Mobbing uygulayan kişi bireyin yöneticisi ya da üst konumdaysa dikey mobbing söz konusudur. En çok rastlanan mobbing türü olarak bilinmektedir. İş verenler genel anlamda işçilere para verdiği için mobbing yapma hakkını kendinde buluyor.
Dolaylı Mobbing
Astın üstüne yapmış olduğu mobbing türüne dolaylı mobbing denilir. Bu türde çalışan konumunda olan kişiler yöneticilerinin verdikleri görevlere uymayarak ya da verilen işleri kötü daha yetkili olan bir yöneticiye şikâyet ederek onu zor durumda bırakmaya çalışırlar. Oldukça sık rastlanılan bir mobbing türü değildir.
Mobbing Belirtileri Nelerdir?
Mobbing belirtileri de kendi arasında ayrılmaktadır. Psikolojik, ruhsal ve fiziksel olarak belirtileri ayrılmaktadır. En çok yapılan mobbing belirtisi ise psikolojiktir. Kişilerin psikolojik olarak daha çok başarısızlığa uğraması için yapılmaktadır.
Psikolojik Mobbing Davranışsal Belirtileri
Psikolojik belirtileri şu şekilde sıralanmaktadır;
- İstifaya zorlama,
- Çalışanı sürekli olarak tartışma ortamının içine sürüklemek,
- Çalışana karşı sürekli olumsuz eleştirilerde bulunmak,
- Çalışanı görmezden gelmek ve düşüncelerini önemsememek,
- Çalışanın sürekli olarak görev yerini değiştirmek,
- İş yerinde kişiye ait olarak tahsis edilmiş olan bilgisayar, telefon vb. eşyalar kaybolması ya da bozulması durumları.
- Kişi, kendisinden daha düşük düzeyde olarak görev yapan iş arkadaşlarından daha düşük maaş alması gibi belirtilerdir.
Neler Psikolojik Mobbing Kapsamına Girer?
Mobbing denildiği zaman bir bireyin diğer bir bireye uyguladığı her türlü psikolojik şiddet ya da duygusal saldırı düşünülebilir;
- Çalışana lakap takılması,
- Çalışana çeşitli küçük düşürücü hareketlerde bulunulması,
- Çalışana görevli olunmayan bölümlerde iş verilmesi,
- Çalışanın sürekli şubesinin değiştirilmesi ve ulaşımın zor olduğu şubelere gönderilmesi,
- Aile ortamı içerisinde kardeşlerin birbirlerine karşı sevilmediğinden vs. bahsetmesi psikolojik mobbing kapsamına girer.
Mobbingin Ruhsal ve Fiziksel Belirtileri
Mobbing ruhsal ve fiziksel belirtileri de kendini belli eder. Mobbing çalışanın iş motivasyonunun düşmesine, yetersiz, başarısız ve kendini değersiz hissetmesine yol açmaktadır. Mağdur olan kişi açısından;
- Yoğun kaygı ve stres içerisinde yer alması,
- Korku duygusunun kişinin ruh hali açısından büyük etki yaratması,
- Sürekli tedirgin bir ruh haline bürünmesi,
- Verilen görevlerine odaklanamama,
- Tükenmişlik sendromuna girilmesi,
- İşten ayrıldığı takdirde kendini ekonomik olarak kötü duruma düşmesi,
- Depresyona girme, ciddi psikolojik rahatsızlıklar başarısızlığa, çalışanın içine kapanık bir insan olmasına yol açacak sonuçları vardır.
Mobbing Nasıl İspatlanır?
Mobbing ispatlamak bu durumdan kurtulmak için kişiler tarafından yapılması gerekenlerdendir. İş yerinde kötü muamele görülmeye başlandığından itibaren çalışan; yapılan zorbalıkları, yaşadıklarını, uğradığı kötü muamele sonucunda girdiği psikolojik durumu günü gününe net tarih belirterek not almalıdır.
Psikolojik şiddet olarak isimlendirilen her davranış ile ilgili olan yazışmalar kayıt altında tutulmalıdır. Çalışan kişinin yerinin sürekli değiştirilmesi mobbingin bir türü olduğundan dolayı çalışan sürekli olarak çalıştığı departmanın değiştirildiğine dair ve bulunduğu şubeden farklı bir şubeye gönderme bilgilerini de kayda almalıdır.
Mobbingin Cezası Nedir?
Bir kişiye psikolojik şiddet uygulamak başlı başına suç teşkil eder. Mobbingin cezası haklara göre hiç kimseyi dil, din, ırk gibi ya da başka durumlara dayandırılarak ayrımcılık hiçbir şekilde gözetilmemelidir. Fiili hareketler ile bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığa saldıran kişi üç aydan iki seneye kadar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılmaktadır.
Kasıtlı bir şekilde başkasının vücuduna acı veren, algılama yeteneğininim ya da sağlığının bozulmasına sebep olan kişi 1 seneden 3 seneye kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Vücut ve cinsel dokunulmazlığa yönelik olarak yapılan saldırıyla ilgili tehditte bulunan kişi 6 aydan 2 seneye kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
Kimler Mobbinge Maruz Kalır?
Bir işyerinde çalışan, diğer çalışanlara göre işe yeni girmiş olanlar, eğitim, kültür, ekonomik olarak diğerlerinden daha düşük seviyede görülen, dürüst, tartışmaktan ya da gergin ortamdan uzak duran işçiler maruz kalır.
Aynı zamanda işlerinde çok başarılı olan, kendine güvenen, başarıda istikrar tutturmuş, hakkını aramaktan vazgeçmeyen ve yönetici ya da çalışanlar açısından tehlike olarak algılanabilecek düzeyde olan işçiler kıskanılmaktan dolayı maruz kalır.
İşçilerine herkesin ortasında bağıran, işçilerine konforlu ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamayan, izni olmadan kişinin masasını karıştırıp özel bilgilerini herkese duyuran ve işçileri tarafından kabul görmemiş olan işverenler mobbinge uğrayan kişilerdir.