Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) Nedir?

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) günümüzde çoğu terapistin başvurduğu yaygın bir konuşma terapisi türüdür. Bu terapi türünde olumsuz veya yanlış düşüncülerinizin farkına varmanız sağlanır. Bu sayede zorlu durumlara bakış açınız netleşir ve daha etkili bir yanıt almış olursunuz.

Psikoterapi ruhsal rahatsızlıkların veya problemlerin sözel etkileşim (görüşme) yolu ile çözme tekniğe verilen bir terimdir. Bilişsel Davranışçı Terapi sırasında bireylerin yaşamakta olduğu ruhsal problemleri açığa kavuştururken ve bu sırada bu rahatsızlıkların temelini araştırırken psikoloji biliminin verilerinde de yararlanır. Ortaya çıkan bu tedavi yönteminin etkililiği bilimsel olarak kanıtlanmış ve sınanmıştır. Sayısızca yapılan klinik araştırmalar sonucu Bilişsel Davranışçı Terapinin birçok ruhsal rahatsızlık tedavisinde etkili olduğu görülmüştür.

Bilişsel Davranışçı Terapi Hangi Patolojilerde Uygulanır?

Bilişsel Davranışçı Terapi genel olarak çok çeşitli ruhsal veya sorunların çözülmesinde tedavi amaçlı kullanılan bir psikoterapi türüdür. Çünkü belli başlı sorunların belirlenmesinde ve bu sorunları çözümünde hızlı bir tedavi yöntemidir. Genel olarak diğer terapi türlerine göre daha kısa bir tedavi süresi gerektirir ve parçalar halinde bölümlendirilmiş bir şekilde uygulanır.

BDT, duygu odaklı zorlukları ele almak için yararlı bir tedavi biçimidir. Örnek olarak aşağıda verilen problemlerin çözümü sırasında bireylere yardımcı olabilir:

• Akıl hastalığı ile ilgili durumları yönetme,
• Akıl hastalığı semptomlarının nüksetmesini önleme,
• Akıl hastalığını ilaç kullanmadan tedavi etme,
• Stresli yaşam durumlarıyla başa çıkma tekniklerini öğrenme,
• Duyguları yönetmenin yollarını belirleme,
• İlişki çatışmalarını çözme ve iletişim kurmanın daha iyi yollarını öğrenme,
• Keder veya kayıplarla başa çıkma
• İstismar veya şiddetle ilgili duygusal travmanın üstesinden gelme,
• Tıbbi bir hastalıkla başa çıkma,
•  Kronik fiziksel semptomları yönetme.

BDT tedavisi ile olumlu sonuç alınabilecek Ruhsal problemler  şunlardır:

• Depresyon
• Obsesif Kompulsif Bozukluk
• Kaygı (Anksiyete) Bozuklukları
• Panik Bozukluğu
• Travma Sonrası Stres Bozukluğu
• Yeme Bozuklukları
• Cinsel İşlev Bozuklukları
• Alkol ve Maddenin Kötü Kullanımı
• Sosyal Fobi
• Somatoform Bozukluklar

Yukarıdaki psikolojik problemler dışında Bilişsel Davranışçı Terapinin ayrıca aşağıda yer alan diğer psikolojik problemlerin tedavisinde kullanımı ve katkı sağladığı görülmüştür:

• İki Uçlu Bozukluk (Bipolar Bozukluk)
• Öfke Kontrolü
• Kişilik Bozuklukları
• Ağrı Kontrolü
• Çeşitli Sağlık Sorunlarına Uyum Sağlama
• Uyku Bozuklukları

Bilişsel Davranışçı Terapi Seanslarında Neler Yapılır?

Terapileriniz başlamadan önce psikoterapistiniz içinde olduğunuz durumla alakalı sizden bazı formlar ve psikolojik ölçekleri doldurmanızı ister. Bu yöntem ile sizin tedavi sürecinde nasıl bir ilerleme kaydettiğinizi her seans öncesi nesnel bir şekilde tespit etme imkânı olur. İlerleyen süreçte terapistiniz seanslarınıza başladıktan sonra genel olarak geçen haftalara kıyasla kendinizi nasıl hissettiğiniz sorarak seansına başlar. Daha sonraki süreçte seans sırasında size hafta içerisinde yaşadığınız önemli bir gelişme olup olmadığı sorar ve hakkında konuşmak istediğiniz bir konu olup olmadığını öğrenmek ister. Bu sorulardan sonra üzerinde durulacak sorunlar belirlenir. Bundan sonra bir önceki hafta yapılan seans ile şimdi yapılan seans ile bağlantı kurmak amacı ile geçen hafta sizin için önemli olan konunun ne olduğu sorar. Bu bilgileri öğrendikten sonra ise hafta içinde yaptığınız uygulamaları ve terapi sürecinde değiştirmek istediğiniz bir şey olup olmadığı konuşulur.

Terapi sırasında sonraki süreçte o hafta içinde belirlediğiniz sizin için önemli olan konular tartışılarak bir çözüme ve sorun olarak gördüğünüz düşünce ve inançlarınız hakkındaki ne kadar geçerli ve tutarlı olduğu konuşulur. Bu sayede her seansta yeni beceriler öğrenmiş olursunuz. Seans sırasında öğrendiğiniz yeni becerileri haftaya geleceğiniz seans gününe kadar nasıl iyi bir biçimde kullanacağınız konuşulur. Daha sonra o gün yapılan seanstaki önemli konuları özetleyerek size görüşlerinizi sorar. Yani terapi seansınız sırasında sizi rahatsız eden bir durum odlumu yada terapistinizin sizi yanlış anladığını düşündüğünüz bir durum olup olmadığını sorar. Yapmış olduğunuz seansta size yararlı olabilecek herhangi bir şey öğrendiniz mi gibi sorulardan sonra terapi sonlanır

Yukarıda anlatılanlara açısında BDT hem terapist hem de danışan açısından iki tarafından oldukça aktif olduğu bir terapi türüdür.

Bilişsel Davranışçı Terapi Sırasında İlaç Kullanımı Gerekli midir?

Çoğu terapi sürecinde olduğu gibi Bilişsel Davranışçı Terapi sırasında ilaç tedavisi ile birlikte eş zamanlı gidilmesi mümkündür. Bu durum terapistinizin tedavi sürecinde iyi sonuçlar alınabileceğini düşündüğü durumlar da gerçekleşebilir. Böyle olası bir durumda terapistiniz size öncelikle ilaç tedavisinin terapi sürecinde avantajlarını ve dezavantajlarını anlatarak bir karar alır. Birçok rahatsızlıkta ise hiç ilaç kullanılmadan da başarılı bir sonuca ulaşılabilir. Her iki tedavi türünde de etkili olmasından ötürü ilaç kullanımı danışmaya gelen bireylere göre değişkenlik gösterebilir. Bazı istisnai durumlarda ise iki tedavi türünün de kullanılması daha iyi sonuçlar alınmasını sağlar.

Klinik Psikolog Seray Serdar