Unutkanlık Nedir?
Unutkanlık, kimi zaman geçmişe dair kimi zaman ise yeni meydana gelmiş olayları veya herhangi bir anıyı hatırlayamama durumudur. Beynimiz sürekli kendini yenileyen bir organdır ve meydana gelen durumlar tekrarlanmadığı sürece yerine yenilerini koyar böylelikle önemini kaybeden bilgiler hafızadan zamanla silinir. Genel anlamda aslında bazı durumları unutmak psikolojik olarak gerekli bir durumdur.
İçindekiler
Eğer sürekli meydana gelen bir unutkanlık söz konusuysa, meydana gelen durumları veya öğrenilen bilgiler çok çabuk unutuluyorsa bu durumun altında başka sebepler olabilir. Çok sık meydana gelen unutkanlık durumları yaşam kalitesini ciddi anlamda etkileyebilmektedir.
Unutkanlık Neden Meydana Gelir?
Unutkanlık, hepimizin zaman zaman yaşadığı bir durumdur. Anahtarları nereye koyduğumuzu unutmak, arkadaşımızın ismini bir anda hatırlayamamak ya da önemli bir toplantıyı kaçırmak gibi durumlar hayatın doğal bir parçası olsa da daha sık ve yoğun hale geldiğinde altında yatan başka nedenler olabilmektedir. Unutkanlığın yaygın nedenlerini birkaç farklı başlık altında inceleyebiliriz;
Beyindeki Tümörler, Kan Pıhtıları ve Enfeksiyonlar: Beyinde oluşan tümörler, kan pıhtıları veya enfeksiyonlar, hafıza sorunlarına sebebiyet verebilmektedir. Dolayısıyla beynin normal işlevini yerine getirmesini engeller ve hafıza ile ilgili problemler meydana getirir.
- Uykusuz Kalma: Yeterince uyuyamamak, unutkanlığın başlıca nedenlerinden biridir. Dinlenemeyen bir beyin, bilgileri sağlıklı bir şekilde işleyemez ve saklayamaz. Uykusuzluk, zihnimizi bulanıklaştırarak hafızamızı olumsuz yönde etkiler.
- Fazla Alkol Kullanımı: Kısa süreli hafıza kayıplarını meydana getiren en büyük sebeplerden biri aşırı alkol kullanmaktır. Beynin bilgileri işleme ve saklama yeteneği çok fazla alkol kullanıldığında olumsuz yönde etkilenir.
- Tiroid Bezi Problemleri: Tiroid bezinin az ya da çok çalışması hem fiziksel hem de zihinsel dengemizi bozmaktadır bu bağlamda uyku düzenimizi alt üst eder ve depresyon gibi sorunlar ortaya çıkarır. Bunun sonucunda unutkanlığa davetiye çıkmış olur.
- Yeterince Su İçmemek (Susuzluk- Dehidrasyon): Su, vücudumuzun en büyük ihtiyaçlarından bir tanesidir. Vücudumuzun uzun süre susuz kalması, yeterince su tüketmemek beynin verimli çalışmasını engeller, konsantrasyonu olumsuz etkiler. Dolayısıyla hafızamız etkilenir.
- Kafa Travması Geçirmek: Geçirilen bir kaza sonucunda kafa travması geçirmek hafıza kayıplarının başlıca sebeplerindendir. Beyin sarsıntısı geçiren kişiler, yaralanma anını veya hemen sonrasını hatırlamakta büyük zorluk çekebilirler.
- Vitamin Eksikliği: Özellikle B12 vitamini ve folik asit eksikliği unutkanlık problemine davetiye çıkaran sorunlardandır. Vitamin veya mineral eksikliğinin giderilmesi hafızanın daha kuvvetli olması açısından önem arz eder.
- Yaş Faktörü: Yaşlandıkça, hafızamızda bazı değişiklikler meydana gelmesi olağandır. Yeni bilgileri öğrenmek ve hatırlamak daha zor hale gelir fakat yaşlanma sürecinin bir parçası olduğu için normal kabul edilir.
- Anksiyete: Günlük hayatımızda karşılaştığımız stres, kaygı ve anksiyete hafızayı zamanla zayıf bir hale getirir dolayısıyla stresli ve kaygılı bir zihin, bilgileri etkin bir şekilde saklayamaz ve hatırlayamaz.
- Kullanılan İlaçların Yan Etkisi: Sakinleştiriciler, antidepresanlar ve tansiyon ilaçları olmak üzere bazı ilaçlar yan etki olarak hafızada zayıflama gibi durumlara neden olabilmektedir.
- Hiponatremi: Hiponatremi, kandaki sodyum seviyesinin normalin altına düşmesi durumudur. Sodyum, vücuttaki sıvı dengesini, sinir ve kas fonksiyonlarını düzenlemektedir. Beyin fonksiyonlarını etkileyerek çeşitli nörolojik ve psikolojik belirtiler ortaya koyar. Bunlar arasında hafıza problemleri de yer alır.
- Madde Bağımlılığı: Madde bağımlılığı, beyin fonksiyonlarını ve özellikle hafızayı ciddi şekilde etkilemektedir. Birçok yasa dışı uyuşturucu, beyin kimyasallarını etkileyerek kısa dönem hafızada bozulmalara sebebiyet verirken uzun süreli uyuşturucu kullanımı, beyin hücrelerine zarar vererek ve beyin yapısını değiştirerek uzun dönem hafızayı bozar.
Unutkanlık Problemi ile Nasıl Başa Çıkılır?
Eğer sık sık unutkanlık problemi yaşıyorsanız ve altında yatan bir hastalık yoksa, yaşam rutinlerinizi değiştirerek unutkanlık problemi ile başa çıkmanız mümkün. Peki bunun için neler yapabilirsiniz?
- Yeni hobi edinebilirsiniz.
- Günlük rutinlerinizi değiştirebilir veya rutininize yeni şeyler ekleyebilirsiniz.
- Alkol kullanıyorsanız kullanımı azaltabilirsiniz.
- Zihinsel aktiviteler yapabilirsiniz.
- Puzzle, satranç gibi aktiviteler yapabilirsiniz.
Yukarıda bahsedilen öneriler yalnızca altta yatan bir hastalık olmaması durumunda daha etkilidir. Eğer hafızanıza etki edecek bir hastalığa sahipseniz mutlaka bununla ilgili tedavi almalısınız.
Unutkanlığa İyi Gelen Besin ve Takviyeler Nelerdir?
Omega-3 Yağ Asitleri: Beynin Yakıtı
Omega-3 yağ asitleri, beyin hücrelerinin sağlıklı bir şekilde çalışması için gereklidir. Cevizlerde bulunan bu yağ asitleri, beyin hücrelerinin esnekliğini artırarak sinir iletimini iyileştirmesinin yanı sıra depresyon ve anksiyete gibi ruh sağlığı sorunlarının önlenmesini de sağlar.
Cevizlerin içerdiği omega-3 yağ asitleri ve polifenoller, birlikte çalışarak beyin fonksiyonlarını düzenler dolayısıyla düzenli ceviz tüketimi, bilişsel yetenekleri güçlendirir, hafızayı keskinleştirir ve öğrenme kapasitesini yükseltir.
Cevizlerin beyin sağlığı üzerindeki bu muhteşem etkileri, onları günlük beslenme düzenimize dahil etmemiz için güçlü bir sebep sunuyor. Bir avuç ceviz hem lezzetli bir atıştırmalık hem de zihinsel sağlığımızı destekleyen mükemmel bir gıdadır. Hafızanızı keskin tutmak ve beyninizi korumak istiyorsanız, cevizleri diyetinize eklemelisiniz.
B ve D Vitaminleri: Hafızanızı Güçlendirmek İçin İhtiyacınız Olan İki Önemli Takviye
Eğer zaman zaman unutkanlık yaşıyorsanız, bunun nedeni vücudunuzda eksik olan bazı vitaminlerin olması olabilir. Özellikle B ve D vitaminleri, hafızanızı korumak ve bilişsel performansınızı artırmak için çok önemli.
B12 Vitamini: B12 vitamini, beyin fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde devam etmesi için oldukça önemli, bu bağlamda sinir hücrelerinin düzgün çalışmasını sağlar ve eksikliği hem fiziksel hem de zihinsel performansınız kötü etkilenir. Eğer vücudunuzda yeterince B12 vitamini yoksa, unutkanlık ve konsantrasyon problemleri yaşayabilirsiniz.
B12 vitaminini doğal yollardan almak oldukça kolay. Kırmızı et, tavuk, balık, deniz ürünleri, karaciğer, süt ve süt ürünleri ile yumurta, bu vitaminin zengin kaynaklarıdır. Bu besinleri yeterince tüketmiyorsanız ya da vejetaryen/vegan bir diyet uyguluyorsanız, B12 takviyesi almayı düşünebilirsiniz.
D Vitamini: D vitamini ise güneş ışığıyla ilişkilendirilir, çünkü vücudumuz bu vitamini güneş ışınları sayesinde üretir. Soğuk iklimlerde yaşıyorsanız ya da koyu tenliyseniz, yeterince D vitamini almanız zordur. Bunlar dışında D vitaminini besinlerden de alabilirsiniz. Balık, mantar, bazı sebzeler, yumurta ve süt gibi hayvansal gıdalar, bu vitaminin iyi kaynaklarıdır.
Unutkanlık Her Zaman Bir Hastalığın Belirtisi Mi?
Hepimiz zaman zaman unutkanlık yaşayabiliriz ve bu çoğunlukla korkulacak bir durum değildir ama aşırı unutkanlık daha ciddi sorunların belirtisi olabilmektedir. Stres, yorgunluk, uyku eksikliği veya yoğun zihinsel faaliyetler geçici hafıza sorunlarına sebebiyet verebiliyor. Dolayısıyla her zaman altında bir hastalık olmayabilir.
Unutkanlık Problemi İçin Hangi Doktora Gidilmeli?
Unutkanlık ve hafıza problemleri yaşıyorsanız ve bu gittikçe sıklaşıyorsa Nöroloji bölümüne başvurmalısınız.
Genç Yaşta Unutkanlık Neden Başlar?
Tiroid bezinin düzensiz çalışması, düşük kan şekeri seviyeleri, kontrolsüz diyabet, gibi durumlar erken yaşta hafıza problemlerine ve dolayısıyla unutkanlığa yol açar.
Stresten Hafıza Kaybı Olur Mu?
Stres, aşırı düşünme ve anksiyete, sürekli bir endişe ve gerginlik hali olarak tanımlanır, bellek üzerinde de kötü etkilere sahiptir. Sürekli olarak stres yaptığınızda beyniniz sürekli olarak tehditlere odaklanır ve bu da hafıza ve unutkanlık sorunlarına kapı aralar.
