Travma; Kişi gerçek bir tehditle karşılaştığında, fiziksel zarar maruz kalmış veya buna tanık olmuş, bu esnada da aşırı derecede korku, çaresizlik ve dehşet hissetmişse, durum kişi için travmatik bir yaşantı olarak tanımlanabilmektedir. Travma nedir? diye arayanlar için verilecek en kısa cevap budur.
Bir olayda: yaşama karşı tehdit algılama, vücudun bütünlüğüne karşı tehdit algılama, sevdiklerimize karşı tehdit algılama, inanç & dini değerler ve sistemlerimize karşı tehdit algılama söz konusu ise bu olay kişi için travmatik (travma) bir yaşantıdır.
Travma Tipleri ve Travma Çeşitleri Nelerdir?
Travma çeşitleri iki ye ayrılmaktadır.
Tip 1 Travma: Hayat ve organlar için şiddetli tehlike oluşturan kısa, ani ve beklenmedik olaylar iken
Tip 2 Travma: Çaresizliğin ve güçsüzlük duygularını ortaya çıkaran, sıkıntı verici devam teşkil eden ve tekrarlamalar arz eden durumlardır.
Tip 1 travmalar örnek verecek olursak: trafik kazaları, ülkemizin de bir deprem kuşağı ülkesi olduğunu hatırlatarak depremler, suç teşkil eden şiddet gibi zorlayıcı olaylardır.
İzmir Depremi sonrası psikososyal desteğin önemi tartışılmaz çok önemlidir. Psikososyal destekler depremin insan üstündeki psikolojik ve sosyolojik sonuçlarını en aza indirmeyi amaçlamaktadır.
İzmir’de meydana gelen deprem sonrası kişilerin ihtiyaçları olan birçok elzem değişkenler psikososyal yardım ile yeniden inşaa edilmesi gerekir. Bunlar ise:
- Aidiyet hissi bulunmalı, birçok insan deprem sonrası şok ve karmaşık duygularla birlikte aidiyet hissini kaybetmiştir. Bu kaybedilmiş aidiyet duygusunun yerine hayatta kaldıkları hissettirilmesi daha iyi olacaktır.
- Belirsizlikler azaltılmalıdır.
- Geleceğe dair beklentilerin oluşturulması gerekir.
- Gerekli yönlendirmeler yapılması gerekmektedir.
- İlişkinin kurulması ve güvenli bir alanın sağlanması ve depremzedelerin rahatlanması sağlanmalı
- Temel ihtiyaçlar konusunda yardım sağlanmalı
- Bilgilendirmeler yapılmalıdır.
İzmir Depremi sonrası yaşanılan travmatik olaydan sonra depremzedeler birtakım belirtileri gösterebilirler.
- Uykusuzluk yaşanması
- Kabuslar
- Travmatik olayla ilgili sıkıntı veren anıların hatırlanması
- İrkilme tepkisi
- Çok çabuk sinirlenme
- Olayla ilgili görüntülerin tekrar tekrar canlanması
İzmir depremi sonrası bu belirtileri yaşayan depremzedeler akut gerginlik bozukluğu ya da travma sonrası stres bozukluğu yaşayabilirler.
Travma Sonrası Stres Bozukluğunda Tedavi Yöntemleri İse
Bilişsel Davranışçı Terapiler uygulanabilmektedir. Bu tedavi sürecinde gerçek dışı düşüncelerin sağlıklı düşüncelere dönüştürerek davranışların değişmesi amaçlanır. Bu tedavi yöntemini alanda deneyimli psikiyatrist ve klinik psikologlar tarafından uygular. Online terapi ile online psikologlar ve online psikiyatristlerle bu terapiler uygulanabilmektedir.
Travma sonrası stres bozukluğunda son yıllarda oldukça başarılı tedavi yöntemlerinden bir diğeri ise EMDR terapisidir. Sıkıntı verici anılar, göz hareketlerle duyarsızlaştırılır. Aynı şekilde online terapi ile birlikte online EMDR uygulamaları online psikologlarla uygulanabilmektedir.
Bu yazımız Psikolog Kaan Gök tarafından yazıldı.
