Telomer Etkisi İle Yaşlanma Nedir?
İçindekiler
Telomerler her bir hücrenin DNA sarmalının ucunda hücreyi koruyan tıpkı ayakkabı bağcığındaki agletlere benzer. Hücrelerimiz yaşlandıkça bölünür ve bir süre sonra daha fazla bölünemeyeceği için hücre ölümü gerçekleşir.
İşte telomerler DNA sarmalının uçlarında bulunarak, hücreyi koruyabilmek için her bölündüğünde biraz daha kısalır, bunların olmaması durumunda DNA zarar görerek hücre işlevini olumuz olarak etkileyecektir. Telomerlerin kısa olması ise bizim daha yaşlı ve enerjisiz görünmemize sebep olur.
Uzun Telomer, Uzun Süren Gençlik
Hepimizin hayatta tanıdığı, yaşı ilerlemiş olsa da oldukça dinç ve genç görünen insanlar vardır. Bu insanlar, uzun ve güzel yaşamanın sırrını mı bulmuş? Ya da yaşlanmamanın bir formülü mü var?
Yaşı çok genç olmasına rağmen çökmüş ve en az 10 yaş daha yaşlı görünen insanlar neden bu şekilde görünüyor? Bu soruların cevabında büyük oranda etkili olan bir unsur var: “Telomer”
Psikolojik Yaşlanma Nedir?
Telomerlerin kısalmasının tek sebebi biyolojik olarak yaşlanmamız değildir. Bunu etkileyen ve daha çabuk yaşlanmamıza sebebiyet veren unsurlar arasında, obezite, sigara kullanıma, sporun ve egzersizin olmadığı bir hayat ve en önemlisi sürekli stres yer almaktadır. Peki psikolojik olarak nasıl yaşlanırız?
Yapılan araştırmalara göre stres uyarıcı bir seviyede ise kişileri motive etmek konusunda gerekli ve faydalıdır. Fakat sürekli stres ve zihinsel geviş getirme insanları çok çabuk yıpratır ve yaşlandırır. Bunların yanı sıra başka hastalıkların da oluşmasına büyük oranda etki eder.
Elizabeth Blackburn, “Telomer Etkisi” kitabında bir araştırmadan söz etmektedir. Bu araştırmaya göre; engelli çocuğu olan anneler, sürekli strese maruz kaldıkları için aynı yaş ortalamasındaki diğer annelere oranla daha kısa telomerlere sahiptirler. Yani sürekli stres fiziksel olarak yaşımız kaç olursa olsun, bizi biyolojik olarak içeriden yaşlandırmakta ve hayat kalitemizi büyük oranda düşürmektedir.
Psikolojik olarak yaşlanmak zihinsel geviş getirme ile yakından ilişkilidir. Zihinsel geviş getirme; geçmişte yaşama, olumsuz geçmiş olayları ve düşünceleri tekrar tekrar zihinde canlandırma olarak tanımlanabilmektedir. Geçmişten kopamamak da bireyleri psikolojik olarak yaşlandırmaktadır.
Telomerleri Uzatmak Mümkün müdür?
Telomerler, telomeraz enzimi adı verilen bir enzim ile uzayabilmektedir. Nedir bu telomeraz enzimi? Telomeraz enzimi: Telomeraz, telomerleri sentezler ve korur. Bu sayede her bölünmede kısalan telomerler, telomeraz enzimi ile korunmaktadır.
Bu enzim dışarıdan da sağlanabilmektedir fakat bunun olası yan etkileri mevcuttur. Telomerazın vücudumuzda az olması bizleri yaşlandıracağı gibi fazla olması da hücre bölünmesini durduramayacağı için kanserli hücrelerin çoğalmasının durdurulamamasına neden olabilmekte, bu sebeple de büyük tehlike arz etmektedir.
Telomer Etkisi Nasıl Uzatılır?
Dışarıdan telomeraz almadan da genç kalmak elbette mümkün. Peki telomerler nasıl uzatılır? Öncelikle eğer yapıyorsanız bir an önce zihinsel geviş getirmeyi yani geçmişte yaşadığınız olumsuz deneyimleri aklınızdan çıkaramamayı ve sürekli olarak tekrar tekrar bunu düşünmeyi hayatınızdan çıkarmalısınız.
Kişinin günlük yaşamını etkileyen, gün içindeki ruh halini ve zindeliğini belirleyen unsur olan uyku da tabi ki telomerlere oldukça etkili. Kaliteli bir uyku telomerlerinizin daha uzun kalmasını sağlayacak unsurlardan bir tanesi fakat tek başına yeterli bir unsur değildir.
Meditasyon, sağlıklı beslenme, spor ya da hareketli olabileceğiniz etkinlikler, kendinizi iyi hissetme ve bilinçli farkındalık hali de telomer etkisinin uzun kalmasında faydalı olacak unsurlardandır.
Kısacası genç ve uzun bir yaşam için kaliteli hayat ve kendine değer veren bir insan olmak gerekmektedir. Kişi kendine değer verdiği, kendini dinleyip anladığı, anda kalabildiği sürece hem psikolojik olarak hem de bedensel olarak iyi hissedecektir.
“Telomer Etkisi, uzun yaşamanın ve genç kalmanın yeni bilimi.” (Elizabeth Blackburn)
