Duygu durum, ruh hali, davranışlar ve bağırsak hareketlerine kadar pek çok şeyi etkileyen inhibitörlerden biri olan Serotonin, vücut için oldukça önemlidir. Halk arasında mutluluk hormonu olarak tanımlanan hormon, vücutta yeteri miktarda bulunmadığında çeşitli psikiyatrik rahatsızlıkları beraberinde getirmektedir. Olumsuz yaşam olayları, kişiyi travmatize eden durumlar, doğal afetler, kayıp ve yas, yoğun stres ve daha pek çok olumsuz olay, bu hormonun vücutta yeterinde üretilememesine neden olan faktörlerdir.
Serotonin eksikliği kişinin depresyon gibi duygu durum bozuklukları ve anksiyete gibi yaşam verimliliğini düşüren olumsuz olaylar yaşamalarına neden olmaktadır. Ayrıca kişinin aile öyküsünde psikiyatrik rahatsızlık yaşayan birileri varsa, hormonun düşmesiyle birlikte ilgili rahatsızlığa yakalanma ihtimali oldukça yüksektir. Ancak her aile öyküsünde psikiyatrik rahatsızlık bulunan kişi, ilgili rahatsızlığa ya da başka bir psikiyatrik rahatsızlığa yakalanacak diye de bir şey yoktur. Vücudun kaybettiği serotonini vücuda geri kazandırmanın pek çok yolu bulunmaktadır.
İçindekiler
Serotonin Nedir?
Sinir hücreleri arasındaki iletişimi sağlayan nörotransmitterlerden bir tanesidir. Beyinde ve bağırsaklarda üretilen bu inhibitörle ilgili, çeşitli araştırmalar devam etmektedir. Özellikle bağırsaklarla ilgili araştırmalar, şaşırtıcı sonuçlar oluşturmaktadır. Kişinin bağırsaklarının mutlu olmasının, kendisinin de mutlu olmasını sağladığına dair çeşitli araştırmalar mevcuttur. Hem fiziksel durum, hem de psikolojik sağlık üzerinde etkili olan bu yapı, merkezi sinir sisteminde bulunmaktadır. Çok az bir miktarının kan trombositlerinde bulunduğuna ayrıca dikkat çekmekte fayda vardır.
Serotonin Ne İşe Yarar?
Kişinin iştahı, cinsel arzusu, uykusu, hafızası, mental yaşamı, duyguları, düşünceleri ve davranışları üzerinde etkili olan bir nörotransmitterdir. Belirli bir dengesi bulunmaktadır. Bu dengenin bozulması kişinin dünyayı bir tehdit olarak algılamasına neden olmakta ve çeşitli sorunları beraberinde getirmektedir. Eksikliği de, fazlalılığı da kişide çeşitli psikiyatrik rahatsızlıklar oluşturur. Vücudumuz için çok çok önemli bir yapı olduğuna değinmekte fayda olacaktır.
Serotonin Eksikliği Neden Olur?
Nedeni tam olarak belirlenememekle birlikte, çeşitli nedenleri olduğunu söylemek doğru olacaktır. Dolayısıyla olumsuz yaşam olayları, travmatik durumlar, kayıp ve yas, doğal afetler, kişinin çocukluk örüntüleri, yalnızlık, sevilmeme, dünyayı tehdit gibi algılama, yoğun stres, sürekli sıkıntılı hissetmek, düzensiz uyku, kötü beslenme alışkanlıkları gibi pek çok şey serotonin eksikliği yaratır. Bunlardan bağımsız olarak pek çok farklı durum da bu eksikliği ortaya çıkarabilir.
Serotonin Eksikliği Belirtileri
- Anksiyete ve depresyon gibi psikiyatrik rahatsızlıkların kişide bulunuyor olması en büyük belirtisidir.
- Unutkanlık ve hafıza kaybı,
- Kişinin sürekli endişeli ve kaygılı bir ruh hali içerisinde olması,
- Gergin hissetmek
- Özgüven kaybı
- Kişinin saldırgan ve sinirli bir tutum sergiliyor oluşu
- Baş ağrısı gibi nörolojik belirtilerin görülmesi
- Çeşitli iştah değişikliklerinin görülmesi (iştahsızlık veya aşırı iştah)
- Kişinin yoğun nişasta, şeker ve karbonhidrat içeren gıdalara yönelmesi
Serotonin Eksikliği Ne Yapar?
Çeşitli psikolojik rahatsızlıklara neden olabilecek bir sorundur. Serotonin eksikliği sonrası en sık görülen rahatsızlıklar:
- Depresyon
- Bipolar bozukluk
- Yaygın anksiyete bozukluğu
- Panik atak
- Sosyal fobi
- Performans kaygısı
- Obsesif Kompulsif Bozukluk
- Hastalık Anksiyetesi
- Ölüm Korkusu
şeklindedir. Bunların yanı sıra diğer çeşitli psikiyatrik tabloların oluşabileceği de unutulmamalıdır. Kişilerin bu nörotransmitterin eksikliğini engellemek için alabilecekleri bazı önlemler vardır. Ayrıca ilgili eksikliği gidermek için çeşitli tedavi yöntemlerine de başvurulabilir.
Serotonin eksikliği ayrıca obezite gibi sorunlara da neden olabilmektedir. Kişinin eksikliği bastırmak üzere aşırı yeme isteği oluşturduğuna dair çalışmalar mevcuttur. Obezite daha çok sağlıksız gıdanın tüketilmesine neden olduğundan, kişinin duygu durumunu iyice bozabilir. Dolayısıyla kişilerin özellikle bu konuda dikkatli olmalarında faydalı olacaktır.
Serotonin Eksikliği Nasıl Giderilir?
Serotonin eksikliğini gidermek için kişinin başvurabileceği çeşitli tedavi yöntemleri mevcuttur. Kişi doktora çoğunlukla ilgili eksiklik dolayısıyla değil, çeşitli psikiyatrik rahatsızlıklar dolayısıyla başvurmaktadır. Doktor ilgili eksikliğin son bulması adına çeşitli antidepresanlar reçete eder. Bu ilaçların düzenli kullanımı sonrasında, nörotransmitter dengeli bir hal alarak sorun çözülmüş olur. Ancak durumun kalıcı olması ve rahatsızlığın tekrar nüks etmemesi adına, kişinin yapması gereken başka şeyler de olacaktır.
- Kişi terapilere başlayarak, ilgili eksikliğin gerekli dengeyi bulmasını ve bu durumun kalıcı hale gelmesini sağlayacaktır.
- Kişinin beslenme düzenini değiştirmesi ve nişasta, karbonhidrat ve şeker içeren gıdalardan olabildiğince uzak kalması gerekecektir. Özellikle uyku sorunu yaşayan kişilerin kahve, çay gibi kafein içeren gıdalardan olabildiğince uzaklaşması gerekir.
- Düzenli egzersiz ve yoga yapmak, oldukça rahatlatıcı olacaktır. Kişinin kendi bedenine yatırım yapması, ilgili nörotransmitterin eksikliğini tamamlayacaktır.
- Kişi günde bir saat hobilerini gerçekleştirerek, yine seviyenin yükselmesine katkı sağlayacaktır.
- Günde 15-20 dakika güneş ışınına çıkmak, vücuda D vitamini girmesini ve kişinin rahatlamasını sağlayacak diğer etkendir.
Serotonin Seviyesini Arttıran Gıdalar
Yüksek miktarda tripofan içeren gıdaları tüketmek, kişinin hızlı bir şekilde iyileşmesini sağlamak açısından önemlidir.
- Yumurta, süt, yoğurt gibi protein ağırlıklı gıdaların tüketimi,
- Chia tohumu, keten tohumu gibi gıdaların haftada iki kere öğünlere katılması,
- Haftada bir litre kefirin günlere yayılarak tüketilmesi,
- Ananas ve muz gibi meyvelerin tüketimi,
- Somon balığı gibi balıklar,
- Tofu gibi gıdalar,
etkili olacaktır.
Serotonin Sendromu Nedir?
Vücutta yoğun serotonin bulunmasına bağlı olarak oluşan sendrom, çeşitli rahatsızlıkları beraberinde getirir. Eksikliği sorunlar yaratan bu nörotransmitterin, fazlalığı da sıkıntılar ortaya çıkarmaktadır. Kişide çeşitli belirtiler göstererek ortaya çıkmaktadır. Hafif, orta ve şiddetli olarak üçe ayrılmaktadır. Sendromun neden olduğu durumlar ve belirtileri:
- Yüksek tansiyon
- Nabzın hızlanması
- Artan refleksler
- Titreme veya terleme durumlarının görülmesi
- Ateşin yükselişi
- İshal
- Genişlemiş göz bebekleri
Serotonin Sendromu Neden Olur?
Bu durumun oluşmasının ana nedeni, antidepresan ilaç kullanımı olmaktadır. Kişi yerinde duramaz, yorulmaz, uyku isteği oluşmaz ve bunlar bir anda oluşur. Uzun süredir devam ediyorsa, buna serotonin sendromu demek doğru değildir. Genellikle ilaç sonrası seviyenin aniden yükselmesine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.
