Ritalin – Dikkatin Uyanık Bekçisi

Ritalin Nedir?

Ritalin, etken maddesi metilfenidat hidroklorür olan bir merkezi sinir sistemi uyarıcısıdır. İçeriğindeki yardımcı maddeler ise laktoz, kalsiyum fosfat, buğday nişastası, magnezyum stearat, jelatin ve talktır.  Kesinlikle doktor kontrolünde kullanılması gereken Ritalin, kırmızı reçeteli bir ilaçtır.

Ritalin Ne İçin Kullanılır?

Ritalin, kullanıcıların yakındığı durumu karşıt yönde etkiler. Şöyle ki kronik yorgunluk şikâyetini hareketliliğe dönüştürürken hiperaktiviteyi azaltabilir. Bu özelliğinden dolayı dengeleyici işlevi olduğu kabul edilir. Ayrıca beynin normalin altında çalışan belli bölgelerindeki etkinliğin artmasını sağlar. Konsantrasyonun ve dikkatin süresinin artırılmasına, dürtüsel davranışların azaltılmasına yardımcı olur.

Aşağıdaki durumların giderilmesinde kullanılabilir:

• Odaklanma sorunları
• Dikkat eksikliği
• Hiperaktivite bozukluğu
• Dürtüsellik
• Dürtü bozukluğu
• Narkolepsi (yeterli uykuya rağmen uykusuz hissetme)
• Kronik yorgunluk

Ritalin Nasıl Kullanılmalıdır?

• • Yemek arasında veya açken bir bardak su ile alabilirsiniz.
  • Bazı kişilerde uykusuzluğa sebep olabilir. Bu nedenle doktor başka bir biçimde önermediyse günün son dozu saat 18.00’den önce alınmalıdır.
  • Unutulan dozu telafi etmek için çift doz almayınız.
  • Doktorunuz ilaç tatili (tedavinin bir adımı olarak hekimin belirlediği ilaç kullanmama süresi) verirse ilacınıza ara vermeniz gerekir.
  • Bir aylık tedavi periyodundan sonra iyi hissetmediğiniz takdirde bu durumu doktorunuza söyleyiniz.

Kaç Doz Kullanılması Gerekir?

Doktorunuz,  tedavi sürecinizde sizin tıbbi gereksiniminize ve yanıtınıza göre en uygun doza karar verecektir. Doktorunuzun size verdiği talimata tam ve doğru olarak uymanız iyileşme aşamanıza katkı sağlayacaktır. Ritalin’in etkisinin çok şiddetli veya çok az olduğunu düşünürseniz bu konuyu hekiminizle görüşmelisiniz. Çocuklarda ve yetişkinlerde kullanım dozu farklılık göstermektedir.

Çocuklarda Ritalin Kullanım Dozu

Altı yaş altı çocuklarda kullanılmaz ve gerekli yaş koşulunu sağlayan çocuklarda başlangıç dozu çoğunlukla günde bir veya iki kez verilen 5 mg’dır. Bu doz, iyileşme sağlanıncaya kadar kademeli olarak artırılır. İyileşme görüldükten hemen ilaç kesilmesi ve asla ilaç içilmeye devam edilmemelidir. Fazla doz alımında ise çocuklarda risk oluşturmaktadır.

Erişkinlerde Ritalin Kullanım Dozu

Genel olarak kullanılan günlük doz 20-30 mg’dır ancak bazı kişilerin bunun daha azına veya çoğuna ihtiyacı olabilir. Erişkinlerde ve çocuklarda önerilen en yüksek günlük doz 60 mg’dır.

Kullanırken Nelere Dikkat Edilmedir?

• Bu ilaçtan önce devam eden başka bir ilaç tedaviniz varsa doktorunuzu bilgilendiriniz.
• Çeşitli rahatsızlıklarınız nedeniyle başvurduğunuz doktorlara kullandığınızı kesinlikle söylemelisiniz.
• Metilfenidat alırken görme bulanıklığı, odaklanma sorunu yaşayabilirsiniz. Bu sebeple araç ve makine kullanırken veya tehlike ihtimali olan faaliyetlerde (bisiklet sürme vb.) dikkatli olmalısınız.
• Tedavinize devam ederken alkol kullanmayınız. Alkol kullanımı, ilacınızın yan etkilerini artıracaktınız.
• Diş hekimi muayenesi ya da ameliyat gibi anestezik kullanılması beklenen durumlar öncesinde ilacı kullandığınızı sağlık görevlilerine bildirmeniz gerekir.

Ritalin’in Yan Etkileri Nelerdir?

   Yaygın Yan Etkiler

• Ruh hâli değişikliği
• Konuşmada güçlük
• Düzensiz kalp atışları (palpitasyonlar)
• Deride lekelenmeler
• Yüksek tansiyon
• İdrarda kan görülmesi
• Nezle (nazofarenjit)
• İntihar fikri

   Yaygın Olmayan Yan Etkiler

• Alerjik reaksiyon
• Tourette sendromu (bir tür tik hastalığı)
• Özkıyım düşüncesi

Ritalin Hangi İlaçlarla Kullanılamaz?

Monoamin oksidaz inhibitörü (MAOI) grubundan bir ilaç alıyorsanız veya son 14 gün içinde bir MAOI almışsanız kullanmayınız. Bu ilaçla birlikte MAOI alınması tansiyonda ani yükselmelere yol açabilir.

Eğer başka ilaç kullanıyorsanız diğer ilaçlardan sağlanan faydayı etkileyebilir veya yan etkilere neden olabilir. Buna ek olarak aşağıdaki ilaçlardan birini alıyorsanız doktorunuza bildirmeniz gerekir:

• Pıhtı oluşumunu önlemede kullanılan kan inceltici ilaçlar
• Sara (epilepsi) ilaçları
• Kan basıncını etkileyebilen bazı soğuk algınlığı veya öksürük ilaçları
• Depresyon tedavisinde başvurulan diğer ilaçlar

Kimler Ritalin Kullanmamalıdır?

• İlacın etken maddesi metilfenidata veya diğer yardımcı maddelerine alerjisi olanlar
• Böbreküstü bezi tümörü olanlar
• İştahsızlık gibi yeme sorunları olanlar
• Göz tansiyonu (glokom) olanlar
• Tiroid hastaları
• Hipertansiyon hastaları,
• Yeme bozukluğu yaşayanlar,
• Kan damarlarında daralma olan kişiler,
• Kalp hastaları
• Majör depresyon yaşayanlar,
• 6 yaşından küçük çocuklar kullanamaz