Psikolog ve Psikiyatri Arasındaki Fark Nedir?

Psikiyatristlerin uzmanlık alanı, akıl hastalıklarını tedavi etmek amacıyla kurulmuştur. Bu hastalıkların fiziksel hastalıklar gibi özelliklere sahip olduğunu savunulmuştur. Psikologlar  ise 20. yüzyıldan itibaren ruhsal bozuklukları tedavi etme rolünü üstlenmiştir. İkisi de  benzer disiplinlerdir ve yetkinlikleri genellikle örtüşür. Bu, onları ayırt etmeyi zorlaştırsa da yazımızla psikolog ve psikiyatrist arasındaki farkı belirliyoruz.

Psikolog ve Psikiyatrist Arasındaki Farkın Temel Kaynağı Nedir?

Psikolog ve psikiyatri arasındaki fark çoğu zaman karıştırılır ya da detaylı bilgiler edinilmediği için soru işareti oluşturmaktadır. Ruhsal sıkıntıları olan, kendini kötü hisseden, kaygıya veya diğer sebeplere bağlı olarak iyilik hâli bozulmuş olan kişiler hangi uzmanın kendisi için daha iyi bir seçim olacağı konusunda karar vermekte zorlanabilir. Dışarıdan bakıldığında ikisinin de aynı işlevi gördüğü düşünülebilir. Ancak ikisi de birbirinden farklıdır ve çeşitli çalışma alanları mevcuttur.

Psikolog ve psikiyatri arasındaki fark, ilk olarak öğrenim görülen okullardan kaynaklanmaktadır. Lisans seçimi de buna göre yapılmaktadır. Daha sonra ilgili bölümlerde okunan dersler, alınan eğitimler, çalışılan makaleler farklılık göstermektedir. Psikiyatrist biraz daha tıbbi alana yönelirken psikolog doğrudan ruh sağlığı üzerine çalışmalar gösterir.

Nasıl Psikolog Olurum?

Nasıl psikolog olunacağı, sürecin nasıl ilerleyeceği gibi konular üniversite sınavlarına hazırlananların oldukça ilgisini çeker. Psikolog olmak isteyen kişilerin ilk olarak eşit ağırlık bölümünden üniversite sınavına (YKS) katılması gerekir. Daha sonra belirli bir sıralamaya ulaşıp “psikoloji” bölümünü tercih etmelidir. Devlet veya özel üniversite ya da burs durumu fark etmeksizin “psikoloji” bölümünü bitiren herkes psikologtur.

Psikoloji bölüm 4 yıl sürmektedir. Bu süreçte çeşitli derslerin teorileri ve uygulama kısımları aktarılmaktadır. Kişinin profesyonel destek sağlayabilecek düzeye ulaşması için tüm bunlar yeterli değildir. Fakültede öğrenilenlere ek olarak bitirmesi gereken farklı ekolleri ve terapi yöntemlerini içeren eğitimler mevcuttur.

Kişi, uzman psikolog olmak istiyorsa lisans eğitiminin ardından yüksek lisans programına kayıt olmalıdır. Psikolojinin herhangi bir dalından yüksek lisans yapmak, uzman olmak için yeterlidir. Eğer uzman klinik psikolog olmak isteniyorsa “klinik psikoloji”, uzman nöropsikolog olmak isteniyorsa “nöropsikoloji” alanlarında yüksek lisans yapılmalıdır. Kişi, bu tercihinde okulu bitirdikten sonra yönelmek istediği alanı esas alabilir.

Nasıl Psikiyatrist Olurum?

Psikiyatrist olmak isteyen kişilerin ilk olarak sayısal bölümden üniversite sınavına (YKS) girmesi gerekir. Daha sonra çok iyi bir sıralama yapıp tıp fakültesine girmeleri şarttır. Altı yıllık tıp eğitiminin ardından uzman olmak istedikleri alana yönelmeleri gerekecektir. Kişi bu noktada “kardiyoloji” isterse kalp doktoru, “psikiyatri” isterse psikiyatrist olacaktır. Tıp fakültesini bitirmiş olan doktorların, psikiyatrist olmak için 4 yıllık psikiyatri uzmanlığı almaları yeterlidir.

Kısaca özetlemek gerekirse psikiyatrist olmak için önce tıp diplomasına ihtiyaç vardır. Sonrasında psikiyatri ve psikoterapi alanında uzman olmak için ek eğitimler alır. Eğitimlerini başarıyla tamamladıktan sonra psikiyatrist olurlar.

Bir Psikolog Ne Yapar?

Psikologlar, vücudun nasıl tepki verdiğinden ziyade danışan kişinin davranışları ve günlük yaşamı nasıl deneyimlediği ile ilgilenir. Çoğunlukla okullarda veya danışma merkezleriyle çalışırlar ve insanların belirli davranış kalıplarını analiz ederler.  

Belirli strateji, teknikleri öğrenerek duygusal ve davranışsal sorunları tedavi etmede  uzmanlaşırlar. Psikiyatristlerin aksine tedavi esnasında ilaç reçete etme yetkileri yoktur. Terapötik tartışmalar, bilişsel yöntemler aracılığıyla tedaviye odaklanırlar.

Psikologlar,  teşhise yardımcı olmak için yetenek, kişilik özellikleri, ruh hâli veya zekâ testleri yapabilir. Psikolojik tedaviler stres veya endişe ile başa çıkma, konsantrasyon ve hafıza eğitimi ile ilgili durumları kapsar.

Bir Psikiyatrist Ne Yapar?

Psikiyatristin görevi, diğer meslek gruplarıyla iş birliği içinde hastalıkları teşhis ve tedavi etmektir. Psikiyatristler doktor oldukları için öncelikle insan vücuduyla ilgilenirler. Hâliyle psikolojik bileşen önemli bir rol oynar.

Psikiyatristlerin müdahalesi fizyoloji ve beyin kimyasına odaklanır. Şöyle ki duygusal bozukluğu veya akıl hastalığı olan bireyleri ilaç reçetesiyle tedavi etmeye özen gösterirler. Ayrıca nörolojik testler yapabilirler ve sonuçları tanı koymak için kullanabilirler. Bununla birlikte özellikle yeni ilaçlar geliştirilecekse veya bilgilerine başvurulacaksa araştırmalara aktif olarak katılabilirler.

Psikolog ve Psikiyatrist Tedavisinin İçeriği Nedir?

Sözünü ettiğimiz durumlara ek olarak psikolog ve psikiyatrist tedavisinde çeşitli farklar bulunmaktadır. Bu farklılıkları aşağıdaki gibi listeleyebiliriz:

• Psikolog, çeşitli terapi eğitimleriyle güçlendirdiği konuşma terapisi yapar. Kişiyi EMDR, Flash EMDR, BDT, psikodinamik ve diğer çeşitli terapi ekol ve yöntemleri ile tedavi eder.
• Psikologlar, psikoterapötik konuşma ve egzersizlerle tedavi edilebilecek tüm hastalıklardan sorumludur. Gerekli olduğunda  eş zamanlı ilaç tedavisini başlatmak için genellikle psikiyatristlerle birlikte çalışırlar.
• Nörolog kavramıyla iki modern tıp alanı ortaya çıkmıştır. Bir yanda hastanın zihinsel sağlığıyla ilgilenmeyen, yalnızca sinir sistemi hastalıklarının teşhisi ve rehabilitasyonu ile ilgilenen nörolog vardır. Psikiyatrist ise akıl hastalıklarının tedavisinde uzmanlaşmış doktordur. Kişinin ihtiyacına ve tıbbi gereksinimine göre ilaç reçete eder.
• Psikiyatri uzmanı, psikoterapi ve farmakolojik tedaviyi bir arada götürebilir. Eğer hastanede çalışan bir psikiyatri uzmanı ise yalnızca farmakolojik tedavi sağlayacaktır. Fakat özel kliniği olan psikiyatri uzmanları genellikle çeşitli terapi eğitimlerini tamamlamakta, farmakolojik tedavi ile birlikte psikoterapi desteği sağlamaktadır.

• Psikiyatri uzmanı aynı zamanda bir doktordur. Psikiyatri uzmanına giden vakalar genellikle şizofreni, ağır kişilik bozuklukları, psikoz, bipolar, majör depresyon gibi psikoterapinin yalnızca çok uzun vadede etkili olabileceği vakalardır.
•  Bazı vakaların psikiyatrist gözetiminde acil müdahaleye ihtiyaçları vardır. Örneğin majör depresyondaki bir hasta, farmakolojik tedavi ile semptomları hafifletilmezse intihar düşünceleriyle baş etmek durumunda kalabilir. Bunun yanı sıra paranoid kişilik bozukluğu olan bir hasta, şüphelerinden dolayı yaşamını devam ettirmekte zorlanabilir. Narsistik kişilik bozukluğu olan bir hasta ise çevresine zarar verebilir.
• Psikologlara gelen danışanlar ise genellikle farmakolojik tedaviye çok fazla ihtiyaç duymayacak kişilerdir. Psikolog, seansların ilerlemesi hâlinde gerekli görürse bir psikiyatri uzmanına yönlendirme yaparak farmakolojik tedavi başlatılabilir.
• Yapılan araştırmalar; hafif depresyon, kaygı bozukluğu, fobiler, sıkıntılı hissetme gibi durumların olması hâlinde bir psikolologdan destek almanın çok daha etkili olduğunu vurgulamıştır.

Öncelikle Görüşmem Gereken Kimdir?

Kişinin yaşadığı durum, görüşmeyi tercih edeceği uzman hakkında detaylı bilgi verecektir. Yukarıda psikolog ve psikiyatri arasındaki fark açıklanmıştır. Ancak kişi hâlâ karar verememişse ilk olarak bir psikologdan destek alması daha faydalı olacaktır.

Durumu anlayan psikolog, en doğru desteği kimin vereceğini danışana detaylı şekilde açıklayacaktır. Zaman zaman psikolog ile psikiyatriste bir arada başvurmak etkili olabilir. Tedavi ihtiyacına göre ayda bir kere farmakolojik tedaviye, haftada bir kere ise psikoterapi seanslarına devam edilebilir.

En doğru uzmanın seçilmesi için kişinin detaylı öyküsüne ihtiyaç duyulacağı unutulmamalıdır. Günümüzde seanslara sadece fiziksel olarak değil, çevrimiçi olarak da katılabilirsiniz.

Psikolojik desteğe ihtiyacınız olduğunu düşünüyor musunuz? Hemen online psikolog ile 5 dakika ücretsiz öngörüşme yapın, sorunlarınızı anlatın ve fikir alın. Online terapi için buraya tıklayın.