Öfke Kontrolü

Her insan öfke duygusunu yaşamaktadır.  Aslında yaşamış olduğumuz bu öfke duygusu normal ve sağlıklı bir duygudur. Yaşanılan bu duygu eğer kontrolden çıkıp zarar verecek bir hale dönüşmez ise bir problem ortaya çıkarmaz. Fakat birey yaşadığı öfkeyi bastırmakta ya da kontrol etmekte zorlanıyor ise bir uzman desteği alması önemlidir. Çünkü bu gibi durumlar da bireylerin okul, iş ve kişisel yaşamlarını olumsuz etkileyen bir süreç içerisine girmeleri kaçınılmazdır.

Öfke Nedir?

Öfke bireyin bir nesne, kişi, durum veya fikre karşı dayanamadığı noktada ona karşı kötü niyet beslemesi ya da zarar vermek istemesi olarak ortaya çıkan zihinsel bir tutumdur. İnsanların öfke hissetmesi çoğu zaman yanlış bir tutum olmak zorunda değildir.

Uygun ifade yöntemleri kullanıldığında öfke aslında son derece sağlıklı ve doğal bir duygudur. Öfke kontrolden çıkıp yıkıcı bir hal aldığı noktada bireylerin hayatlarında sorunlara yol açar. Öfkeye yol açan nedenlere bakıldığında bunlar; engellenme, haksızlığa uğrama, fiziksel incinme, yaralanmalar, tacize uğrama, tehdit gibi nedenler olabilir.

İnsanların öfkelerinin sebepleri ne olursa olsun hiçbir birey öfkeden tamamen arınmış değildir. Öfke istesek de istemesek de yaşamın bir parçasıdır.

Öfkenin Bastırılması

Genel olarak bireyler yüzleşmek zorunda kalacakları durumlardan kaçarak kaçınılmaz gerçekleri ertelerler. Fakat öfke duygusu bastırıldığı zaman sorunlar çözülmüş olmaz. Bu bastırılma durumu daha sonraki süreçte herhangi bir durum da daha yoğun bir şekilde ortaya çıkmak için depolanır.

Öfkenin bastırılmasında bireyler;

• Yaşadıkları sorunların çözümsüz kalacağını bilerek sorunlardan yüzleşmekten kaçarlar.
• Kendi kişisel sorunlarını ya da ihtiyaçlarını açığa vurmazlar.
• Dışarıya karşı hiçbir sorun yokmuş ya da her türlü tartışmanın dışındaymış gibi görünmeye çaba sarf ederler.
• Bulundukları ortamlarda tartışmalı ya da sorun çıkaracak konulardan kaçarlar.
• Bir olay veya konu sırasın da kendi kararlarını ikinci plana atar ve yaşanan durum sonuca bağladıktan sonra kendi kararlarını düşünürler.
• Yaşantılarında dışarıya ‘’memnun edici’’ rolü oynar ve sürekli başlarının mutluluğu için uğraşırlar.
• Biri tarafında ‘’hayal kırıklığına’’ uğradıkları durumlarda karşı tarafa bu durumu belli etmeden olayı kapatırlar.
• Yardıma gerçekten ihtiyaçları dahi olsa dışarıdan gelecek her türlü yardıma karşı kendilerini kapatırlar.

Bireyin bastırmış olduğu öfke ileride başka sorunlara yol açabilir. Bu sorunlar ise

• Depresyon
• Panik Atak
• Anksiyete

Gibi sorunlar olarak karşılarına çıkmaktadır. Bireylerin öfkelerini bastırmaları çoğu zaman ‘’migren ağrıları, sırt ağrıları, ülser ya da kalp’’ sorunları olarak ortaya çıkabilir. Bireyler öfkelerini bastırma durumunda çoğunlukla ‘’her şeyin anlamsız olduğu, hayal kırıklığı ve küskünlük’’ duyguları ile kendi içlerinde mücadele içindedirler.

Agresif Yansıtılan Öfke

Öfkelerini dışarıya karşı sık sık agresif bir şekilde yansıtan bireylerin çoğu zaman dışarıya gerçekten anlatmak istedikleri geçerli bir mesajları vardır. Fakat iletmek istedikleri bu mesajı iletme biçimleri o kadar ters olabilir ki karşı taraf için bu mesaj ‘’mantıklı ve geçerli’’ olma gerçeği ortadan tamamen kaybolur.

Agresif bir şekilde yansıtılan öfke bireylerin;

• Dışarıdaki farklı görüşlere tahammül edememe ve kaba, sert iletişim tarzıdır.
• Bireyler genel olarak ‘’inatçı ve sabit fikirli’’ bir yapıya sahiptirler.
• İletişim de bulunma tarzları genel olarak sürtüşmeye açık ve kibirli bir tarzdadır.
• Sürekli şikayet eder ve sürekli sızlanırlar.
• Konuşurken küfür ve hakaret ederler.
• Karşı tarafı korkutmak amaçlı fiziksel ifadelerde bulunurlar. (Eşyaları itmek, fırlatmak vb.)
• Diyalog halinde iken karşı tarafın sözünü keser ve onu dinlemezler.
• Genel olarak karamsardırlar.
• Başkalarını sürekli eleştirirler.

Genel olarak agresif bireyler karşı taraf ile iletişim içindeyken duruma hâkim olma çabasındadır. Çünkü bireyler iletişime hâkim olma çabaları başarılı olduğunda kendi sorunlarını çözmüş oldukları düşüncesine girerler.

Pasif- Agresif Öfke

Bireylerin bulundukları ortamda yaşanan anlaşmazlıklar ve duygu alışverişinde ki bozukluklardan kaynaklanan ‘’güvensizlik ve kızgınlığın’’ sergilenmesi Pasif-agresif bireylerin oluşmasının temellerindendir. Bu durum geçmişe dayalı olabilir. Bireylerin geçmişte duyarsız insanlar ile yaşadıklarından dolayı kendilerini rahatsız eden bir durumda, konuşmanın güvenli olmadığı düşüncesine karar verirler. 

Pasif-Agresif Öfke’de;

• Bireylerin bir diyalog içinde iken karşı tarafa cevap vermek yerine sessiz kalmaları
• İstemedikleri bir şeyi yapmamak için bahaneler üretmeleri
• Bir işi yaparken yanlış olsa dahi kendi yöntemleri ile yapmaları
• Umursamaz ve tembelce davranışlar içerisinde bulunma
• Dışarıdan genel olarak ‘’güvenilmez’’ olarak tanınma
• Dikkat edilmesi gereken işlerde veya durumlara özen göstermeme

Gibi durumlar pasif-agresif bireylerin özellikleri arasında gösterilebilir. Bireylerin hayatlarına bakıldığında karşı tarafın kendi söylediklerini dinlemek istemediğini düşünürler. Bireyler bu sebepten dolayı başkalarına karşı gelmek ve onların dediğine uymamak bireyler için doğru bir karar gibi gelir.

Öfke Kontrolü Tedavisi

Genel anlamda öfke kontrolü için uygulanan tedaviler arasında psikoterapi en çok kullanılan yöntemler arasındadır. Psikoterapi tedavisinde bireylerin öfkelerini kontrol etmeyi öğrenmesi amaçlanır.

Psikoterapi ile ilaç tedavisinin uygulandığı durumlarda vardır. Bireylerin abartılı ve kontrolsüz yaşadıkları öfke durumlarında her iki tedavi yöntemine de başvurulabilir.