Hipomani Nedir? Hipomani Tedavisi Nasıldır?

Hipomani Nedir?

Hipomani, maninin çok daha az şiddetli şeklidir. Her ikisi de genelde bipolar bozukluğun bir parçasıdır. Tedavi olarak da psikoterapi, ilaç tedavisi ve kendi kendine bakım stratejileri verilir.

Hipomani Nasıl Seyreder?

Hipomaninin nasıl seyrettiği aslında her insan için farklı olacaktır. Hissedebilen ya da yapabileceği şeylere bazı örnekler şu şekildedir;

• Yoğun bir temizlik çılgınlığına girmek ve evdeki her odanın tüm yüzeylerini tek tek temizlemek,
• İki gün boyunca hiç uyumamak ve ertesi günler hiç yorgun hissetmemek,
• Bir ya da birden fazla projeye başlamak ve projeler üzerinde 20 saat kesintisiz bir şekilde çalışmak,
• Eğitim ya da deneyim olmasa bile, yapmak istenen hiçbir şeyde başarısız olamayacağını hissetmek,
• Çok hızlı konuşurken bir anda konudan konuya hızla atlamak.

Hipomani Tanı Kriterleri Nelerdir?

Hipomaninin psikopatolojisi 19 yüzyılda Jules Falret ve çok kısa bir süre sonra Mendel tarafından oldukça ayrıntılı olarak tanımlanmasına rağmen, işlevsel olarak tanımlamak da neredeyse bir yüzyıl almıştır. Bu terim bugün bile hala bir değişim halindedir. Hastalık için belirlenen asgari süre, kök kriterler ve semptomların sayı, çok daha fazla sistematik bir araştırma gerektiren üç alandır. Teşhis için gerekli olan minimum süre seneler içinde önemli bir ölçüde değişmiştir.

En az dört gün ve gün boyunca süren, anormal bir şekilde yükselmiş olan ve patlayıcı duygudurum ya da irritabilite ve anormal, dirençli bir şekilde hedefe yönelik olarak aktivite ve hareketlilikte artışın görüldüğü bir dönemdir. Duygudurum bozukluğunun olduğu bu dönem süresinde tanı kriterlerinin en az üç tanesinin bulunması bu rahatsızlığa sahip olduğunu belirler. Hipomani belirtileri aşağıdaki gibidir.

Hipomani Belirtileri

• Anormal artmış öz güven ya da büyüklenmecilik,
• Uyku ihtiyacında azalma,
• Her zamankinden çok daha konuşma ya da baskılı konuşma,
• Fikir uçuşmaları ya da düşüncelerin birbirleriyle yarıştığına yönelik olan öznel bir yaşantı hissi,
• Bildirilen ya da gözlenebilen dikkat dağınıklığı ya da kolay çelinebilirlik,
• Hedefe yönelik olarak aktivitelerde büyük artış (iş, okul, sosyal ya da cinsel hayatta) ya da psikomotor ajitasyon,
• Yüksek riskli ve kötü sonuçları olabilecek aktiviteler içerisine girme. Örneğin; kontrolsüz yapılan harcamalar, seçimsiz cinsel ilişkilere girme veya mantıklı olmayan iş yatırımları yapmak.

Hipomani Belirtileri Nasıl Etkiler?

Bu dönem hastanın işlevselliğinde herhangi bir belirtinin olmadığı döneme göre değişime yol açmaktadır. Duygu durumda görülen bu değişim, diğer kişiler tarafından da fark edilir derecededir. Bu dönem kişinin meslek ve sosyal işlevselliğinde çok belirgin bir bozulmaya yol açacak kadar da ciddi değildir. Bozukluk kötüye kullanılan bir kimyasal madde, bir ilaç ya da diğer bir tedavinin doğrudan fizyolojik etkilerine de bağlı değildir.

Hipomaniye Sebepleri?

Bilim insanları hipomaniye neyin ve neden olduğundan tam olarak emin değildir. Bununla birlikte, sebepleri kişiden kişiye farklılık gösterse de aslında hipomaninin ortaya çıkmasına sebep olduğu düşünülen birkaç faktör şu şekildedir;

Bipolar hastalığı olan bir aile üyesi varsa, mani geliştirme riski de artar. Aynı zamanda bir ilacın (bazı antidepresanlar gibi), alkolün ya da eğlence amaçlı ilaçların yan etkisi olarak; boşanma, ev taşıma ya da sevilen birinin ölümü gibi hayatta önemli bir değişiklik olması durumunda; travma ya da istismar gibi zor yaşam durumları ya da barınma, para ya da yalnızlık sorunları yaşandığında hipomani görülebilir.

Hipomaninin Yaygın Tetikleyicileri

Her kişinin farklı olmakla beraber bazı yaygın tetikleyiciler şunları içermektedir;

• Oldukça uyarıcı bir durum ya da ortam (Örneğin: Çok fazla gürültü, büyük kalabalıklar, parlak ışıklar.),
• Önemli bir yaşam değişikliği (Örneğin: evlilik, boşanma, iş kaybı.),
• Uyku eksikliği,
• Eğlence amaçlı uyuşturucular ya da alkol gibi madde kullanımı.

Hipomanik Bir Dönemden Sonra Neler Olur?

Davranışlardan dolayı mutlu, utanmış ya da üstlenmeyi kabul edildiği tüm faaliyetlerden bunalmış hissedilebilir. Hipomani nöbeti sırasında ne olduğuna dair sadece birkaç ya da net olmayan bir anı olabilir. Çok yorgun olunabilir ve uykuya olan ihtiyaç artabilir. Depresyon belirtileri şiddetlenebilir (eğer hipomani bipolar bozukluğun bir parçası ise).

Hipomaninin Değerlendirilmesi Nasıl Olur?

Hayat hakkında heyecanlı olmak ve iyi bir ruh halinde olmak genelde iyi bir şey olarak düşünülür. Normal zamanda çoğu zaman böyleyseniz güzel olabilir. Fakat bu durum hipomaniyi teşhis etmeyi biraz daha zorlaştırabilir.

Hipomani Değerlendirilmesi

Genel popülasyonda duygudurum değişiklikleri arasında habersiz depresif hastalarda hipomaniyi değerlendirmek oldukça zordur. Depresif belirtiler yaşayanlardan da farklı olarak, hipomani belirtileri göstermiş bireyler nadiren enerji, aktivite ve uyku gibi davranışlarındaki değişimlerden şikâyet eder ya da bundan muzdariptirler.

Bu kişiler bu değişimleri olumlu bir şekilde deneyimleme eğilimindedir. Bu tür değişikliklerin ilk olarak aile ve arkadaşlar tarafından fark edilmesinin de daha olası olduğu söylenir. Bu sebeple bireyin yakın çevresinden alınan tamamlayıcı bilgilerin varlığı da önemlidir.

Tedavi Süreci Nasıldır?

Hipomani her zaman önlenemez. Aynı zamanda, semptomları çok daha iyi yönetmenin ve daha kötüye gitmeyi önlemenin yolları öğrenilebilir. İlk tedavinin temeli psikofarmakolojidir. Psikofarmakoloji ile beraber psikoterapi esnasında, hipomani semptomlarını ve tetikleyicilerini belirlenir. Aynı zamanda hipomanik atakların etkileriyle başa çıkmanın ya da bunları azaltmanın yollarını ele alınır.

Hipomani ile Başa Çıkma Önerileri Nelerdir?

• Her gece aynı saatte yatılmalı ve düzenli bir şekilde uyumak önemlidir (altı ila dokuz saat).
• Kahve, çay, kola ya da şeker gibi uyarıcı tetikleyicilerden, gürültülü ve kalabalık ortamlardan kaçınmak gerekir.
• Haftanın pek çok günü 30 dakika egzersiz yapılmalıdır. Günde iki kere kısa yürüyüş bile faydalı olabilir.
• Yasa dışı ya da eğlence amaçlı uyuşturucu ya da alkol kullanılmamalıdır.
• Yoga, meditasyon, sakinleştirici müzikler dinlemek, aromaterapi gibi rahatlatıcı aktiviteleri öğrenmek gerekir.
• Tüm ilaçları paket etiketinde belirtilen ya da talimat verilen şekilde alınmalıdır. Bir ilacın yan etkileri ya da yeni yan etkileri olduğunu düşünülüyorsa, hekime danışmak önemlidir.
• Bunlara ek olarak, benzer tıbbi deneyimleri olan bir destek gruplarına katılarak sorunları, başa çıkma yöntemleri, yaşama ve kendine daha iyi bakma stratejilerini paylaşan farklı insanlarla konuşmak yararlı olabilir. Yaklaşan bir hipomani dönemini tetikleyen olayların çok daha fazla farkında olabilmek için bir “ruh hali günlüğü” tutmak iyi olabilir.