Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu toplumda görülme oranı %5-7 oranındadır. Bu durum çocukluk dönemlerinde %60-70 oranında görülür ve yetişkinlikte de süregelen bir rahatsızlıktır.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) önemli derecede akademik, sosyal ve psikiyatrik problemlere yol açabilen bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık ileriki dönemlerde yaşam standartlarını olumsuz etkileyecek derece de sıkıntılı bir durumdur.
İçindekiler
Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Nedir?
DEHB belirtileri arasında verilen talimatlara uymamak, dikkat süresinin kısa olması ve enerjik davranışlar gibi durumlardır. Fakat bu durumlarda aynı zaman da 1-5 yaş aralığındaki çocuklarda sıkça görülen davranışlardır. Bu yüzden bu davranışlar içerisinde bulunan çocuklara DEHB tanısı koymak güçtür. Genel olarak kreş veya okula başlayana kadar ebeveynler DEHB yi gösteren bu durumların farkına varamazlar. Okul veya kreş gibi ortamların yapısı gereği evde fark edilemeyen bu durumlar bu gibi yerlerde daha da belirgin hale gelirler. Eğitim ve öğretim ortamı ebeveynler ve öğretmenlere çocukları diğer akranları ile kıyaslama imkânı sunar.
Çocuklarda Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Belirtileri Nelerdir?
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu çocuklarda farklı şekillerde ve farklı belirtilerde görülebilir. Fakat genel olarak küçük çocuklarda DEHB belirtilerin ortak noktaları şunlardır:
- Yerinde oturamama
- Öğle uykusu uymak istememek ya da uyuyamamak
- Gece uykuya dalmakta zorluk çekmek
- Konuşma ortamında sürekli söz kesme ve sırası gelmeden konuşmak
- Yüksek ses ile konuşmak
- Sürekli konuşmak
- Durmadan kıpırdanmak
Yukarıda verilen belirtiler farklılıklar gösterebilir. Bu gibi durumların gözlemlendiğin takdir de veya şüphelenen bir durumda profesyonel yardımlara başvurarak durumun ciddiyetini öğrenebilirsiniz.
Bir çocuğun her zaman düşünmeden hareket etmesi veya fazla hareketli olması bir DEHB olduğu anlamına gelmemektedir. DEHB genetik nedenli nörobiyolojik bir hastalıktır. Buna benzer bazı davranışların sebepleri görme bozukluğu, işitme kaybı veya öğrenme güçlüğü gibi fiziksel ya da zihinsel problemlerden meydana çıktığı durumlar da vardır. Bu tarz davranışlar özellikle küçük yaştaki çocuklarda yaygın olarak görülmektedir.
Çocuğunuzda DEHB olduğundan şüpheleniyor iseniz öncelikle bir doktor ile görüşmeniz gerekir. Eğer herhangi bir fiziksel sorun yok ise bir psikiyatrist tarafından tanı konulduktan sonra DEHB üzerinde tedaviye yoğunlaşabilirsiniz.
Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Belirtileri Nelerdir?
DEHB’ nin 3 tip olmak üzere farklılıklar gösteren belirtilerinin olduğu bilinmektedir. Bu belirtiler;
DEHB’ nin dikkat eksikliği tipi belirtileri;
- Odaklanmakta zorluk çekmek
- Dikkat gereken işlerde veya durumlarda zorluk çekmek
- Karşısındakiler ile göz teması kuramamak
- Bir işte uzun süre aynı faaliyette devam edememek
- Çabuk sıkılmak
- Detayları gözden kaçırmak
- Unutkanlık
- Karşısındakine odaklanmakta, dinlemekte zorlanmak
- Basit kuralları akılda tutamamak
- Sık sık hatalar yapmak
DEHB’ nin hiperaktivite belirtileri;
- Fazla hareketlilik
- Yerinde duramamak
- Otururken bile eller ve ayakları sürekli hareket ettirmek
- Hızlı konuşmak
- Kelimeleri hatalı söylemek ve cümleleri birbirine bağlayamamak
- Dinlemekte zorluk çekmek
- Karşısındakinin sözünü kesmek
DEHB’ nin dürtüsellik tipi belirtileri;
- İsteklerin hemen karşılanmasını istemek, dayatmak
- Sabırsız olmak
- Düşünmeden hareket etmek
- Aceleci davranmak
- Sıra bekleyememek
- Tepkileri kontrol edememek
Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Tedavi Yöntemleri
Yukarıda belirtildiği gibi DEHB genetik nedenli ve nörobiyolojik bir rahatsızlıktır. Dünya ve Türkiye üzerindeki tüm resmi çocuk psikiyatrisi klinikleri bu görüşte aynı fikirdedirler. Bu neden ile DEHB tedavisinde Bilişsel Davranışçı Terapi ile eş zamanlı ilaç tedavisine de başvurulur. Bu eş zamanlı tedavi yöntemleri sayesinde iyileşme oranları daha da artmıştır.
Klinik Psikolog Seray Serdar
