Bipolar Bozukluk (İki Uçlu Duygu Durum Bozukluğu) Nedir?

Bipolar Bozukluk insan beynini etkileyerek duygu durumda, enerjide ve gündelik yapılan aktivitelerde insanların tamamlama yetisinde bozulmalara neden olan bir rahatsızlıktır. İnsanlar da ‘’depresyon’’ ve ‘’mâni’’ yani aşırı derecede enerjik, konuşkan, umursamaz, güçlü bir dönem yaşaması durumuna denir.

Bipolar Bozukluk Nedir?

Günümüzde Türkçesi iki uçlu duygudurum bozukluğu olarak bilinen Bipolar Afektif bozukluk aslında bireylerin tedavi almadığı sürece riskli davranışlar sergilemeye yatkındır. Kendi ilişkileri ve kariyerlerini olumsuz yönde etkileyen ciddi derecede ruhsal bir rahatsızlıktır. Detaylı bilgi için burayı tıklayınız.

Bipolar bozukluğu olan bireylerin ruh halleri dikkate alındığında bu ani değişimlerin gündelik hayatlarını aşırı derecede etkileyecek bir hal aldığı gözlemlenmiştir.

Genel olarak Bipolar bozukluk yaşayan bireylerde ilk önce mani dönemi ardından ise depresyon dönemi belirtileri ortaya çıkar.

Bipolar bozukluk genel olarak bireylerin ergenlik dönemleri veya ilk yetişkinlik dönemlerinde ortaya çıkar. Bu duruma yönelik olarak cinsiyet ayrımı olmaksızın kadın veya erkek her yaş grubunda da görülebilmektedir.

Bipolar Bozukluk Nedenleri Nelerdir?    

Bu rahatsızlığa kesin olarak sebep olan bir neden olmamakla beraber;

• Bipolar bozukluğu olan bireylerin diğer bireylere göre beyin yapıları ve fonksiyonları farklılık gösterebilir.
• Genetik yapılarının hastalığa yakalanma riski etkili olduğu düşünülmektedir ve tek yumurta ikizlerinde aynı genler bulunmasına rağmen bu rahatsızlık sadece birinde geliştiği görülürken diğer ikizde görülme ihtimali %100 değildir.
• Aile üyeleri arasında Bipolar bozukluk tanısı alan kişiler de almayanlara oranla görülme olasılığı daha yüksek ihtimali olduğu bilinmektedir. Aile üyeleri arasında Bipolar bozukluğu tanısı alan çoğu kişide Bipolar bozukluğun ortaya çıkmadığı da gözlemlenmiştir.

Bipolar Bozukluk Belirtileri Nelerdir?

Rahatsızlığın tüm tiplerinde görülen duygudurum, enerji ve aktivite seviyelerinde bozukluk genel belirtiler arasındadır. Duygu durumda ki aşırı yükselmiş, keyifli ve enerjik değişiklikler Manik döneme işarettir. Tam tersi davranışlarda oluşan üzgün, düşmüş, umutsuzluk durumu ise depresif döneme işaret eder. Bu durumlar dışında ise daha hafif Manik dönem belirtileri ise ‘’hipomani’’ olarak adlandırılmaktadır.

Manik Dönem Belirtileri:

• Yükselmiş duygudurum, aşırı coşkulu hissetmek
• Çok enerjik hissetmek
• Aktivite seviyesinde artış
• Heyecanlı ve sabırsız hissetmek
• Normalden daha aktif olmak
• Çok hızlı konuşmak, konudan konuya geçmek
• Ajite (huzursuz, tedirgin), irite, hassas olmak
• Düşünceleri çok hızlı değişiyor gibi hissetmek
• Aynı anda bir çok şeyi yapabileceğini hissetmek
• Riskli şeyler yapmak

Depresif Dönem Belirtileri:

• Mutsuz, düşmüş, boş ve umutsuz hissetmek
• Çok az enerjisi olmak
• Aktivite seviyesinde düşüş
• Uyku problemleri yaşamak, az veya çok uyumak
• Hiçbir şeyden keyif alamayacak gibi hissetmek
• Endişeli hissetmek
• Çok sık unutmak
• Çok fazla veya çok az yemek
• Yorgun veya yavaşlamış hissetmek
• Ölüm veya öz kıyım hakkında düşünmek 

Bireylerin manik ve depresif dönemi bir arada görmesi olası bir durumdur. Bu duruma ise karma dönem adı verilmektedir.

Çocuklarda Görülen Bipolar Bozukluk Belirtileri Nelerdir?

Manik Dönem Belirtileri:

• Fazla konuşkan ve asabi hal ve tavırlar
• Eskisine göre artmış aktivite ve enerji
• Uyuma ihtiyacındaki azalma
• Düşünce süreçlerinde hızlanma
• Hızlı konuşma hali
• Şişmiş özgüven ve büyüklenmeci hal
• Varsanı ve sanrılar

Depresif Dönem Belirtileri:

• Artmış hüzünlü ve ağlamaklı olma hali, sık sık ağlama
• Umutsuzluk
• Daha önce yapmaktan hoşlandığı şeylerden hoşlanmama, sosyal aktivitelere katılımda azalma
• Devamlı can sıkıntısı
• Düşük enerji
• Sosyal içe çekilme, iletişim kurmada zayıflık
• Düşük öz-saygı ya da suçluluk
• Reddedilmeye ve hata yapmaya karşı fazla duyarlı olma hali
• Asabilik, öfke ve düşmanca davranışlarda artma
• İlişkilerde zorluk yaşama
• Baş ve karın ağrısı gibi şikayetlerde artış
• Okula gitmek istememek ya da okul başarısının düşmesi
• Yeme ve uyku düzeninde büyük değişimler
• Evden kaçmaya ilişkin düşüncelerin dillendirilmesi hatta girişimde bulunmak 
• İntihar düşünceleri ve kendine zarar verme davranışlar

Yukarıda verilen semptomlardan hiç biri tek başına Bipolar Bozukluk olduğu anlamına gelmez. Ama çocuklarda eğer yukarıda verilmiş olan semptomlardan birkaçı var ise ve bu durum okul, ev hayatı, arkadaş ilişkilerini etkiliyorsa profesyonel bir uzmana danışılmalıdır.

Bipolar bozukluk ufak yaşta bireyler söz konusu olduğunda teşhis açısından kolay bir rahatsızlıktır değildir. Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), karşıt olma ve karşıt gelme bozukluğu ve depresyon gibi diğer psikolojik rahatsızlarında benzer belirtiler sahip olmasından ötürü karıştırabilir bir durumdur. Bipolar bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde genel olarak kaygı bozukluğu ve maddeyi kötüye kullanma gibi durumlarda gözlenmiştir. Bu nedenlerden ötürü detaylı bir inceleme yapılmalı ve mutlaka uzman bir psikiyakriste danışılması önemlidir.

Tanı Yöntemleri Nelerdir?

Bipolar bozukluk rahatsızlığında tanı koymak için genellikle aile öyküsü dinlenir. İlk atağın hangi çeşitte olduğu, tanı koymakta önemli bir yere sahiptir. İlk görülen atak eğer depresifse, bipolar olduğunu anlamak daha zor olacaktır.

En doğru tanıyı koymak için mani ve depresif atakların incelenmesi gerekiyor. Bipolar bozukluk tanısı koymak bazı durumlarda karmaşalara sebep olabilir. Kişiden kişiye değişiklik gösterir. Eğer şahısta alkol bağımlılığı varsa tanı koymak daha zor olacaktır.Benzer hastalıklarla karıştırılmaması için atak dönemlerinin gözlenmesi kritik önem taşır. Hekim tarafından çeşitli testler istenebilir.

Bipolar Bozukluğun Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Bipolar bozukluğu ortadan kaldırabilecek bir tedavi olmasa da ilaç ve beraberinde süre gelen psikososyal tedaviler bireylerin bu rahatsızlığın semptomlarını idare edebilmek ve bu rahatsızlık ile daha kolay bir şekilde yaşamasını sağlamak için ciddi önem taşırlar.

Bu tedavi yöntemleri ile rahatsızlığın en şiddetli dönemlerinde bile Bipolar duygudurum belirtilerinde iyi bir kontrol sağlanabilir. Bipolar bozukluğun ilaç tedavisi kısmında verilen ilaçlar genel olarak; Atipik, Antipsikotik Ve Antidepresan adı verilen ilaçlardır. Bunun ile beraber alınan psikoterapi ya da konuşma terapisi sadece hasta değil hasta yakınına da destek sağlamak, eğitim ve rehberlik etmek yönünden önemli bir tedavi yöntemidir.

Psikoterapi tedavisinin önemli bir tarafı da aileyi rahatsızlık hakkında bilinçlendirmek ve bireyin tedavi programında kalmasına destek olmalarını sağlamaktır. Alanında uzman bir çok doktor özellikle çocuklarda bu tarz duygusal ve davranışsal problemler ile başa çıkabilmek için terapi yöntemine ihtiyaç olduğunu desteklemektedir.

Psikoterapi tedavisinde hedeflenen şeyler bireylerin Manik veya Depresif ataklarını tetikleyecek stres faktörlerinin etkisin en aza indirgemek ve bu stres durumu ile başa çıkma yöntemlerini geliştirmektir.

Yapılan bu tedaviler ile ilerleyen zamanlarda bireyler kendilerini iyi hissettikleri için genelde ilaç alımın aniden bırakabilir veya dozajlarını azaltabilirler. Fakat bu durum riskli olduğu kadar tedavi sürecinde bireylerin yeni bir atak geçirmeleri bir davetiye rolü oynarlar.

Bu yüzden Bipolar Bozukluk tedavisi sırasında bireylerin sürekli uzman bir doktor tarafında kontrol edilmeleri ve tedavi sürecinin aksatmamaları önemlidir.

Yukarıda yapılan açıklamalar bilgilendirme amaçlıdır. Lütfen tanı ve tedavi için uzman bir psikolog başvurunuz.

Klinik Psikolog Büşra Güllü

Konu ile alakalı kaynaklar

YouTube