Afazi Nedir?
Afazi, bir kişinin dil yeteneğinde bozulma veya kayıp yaşamasıdır. Bu rahatsızlık genellikle beyin hasarı veya hastalığı sonucunda meydana gelen, kişinin konuşma, anlama, okuma ve yazma gibi dil becerilerini etkileyen bir dil ve konuşma bozukluğudur. Bu rahatsızlığa sahip olan kişiler genellikle kelimeleri anlamada, telaffuz etmede veya hatırlamada zorluk çekerler ve cümleleri düzgün bir şekilde oluşturamazlar. Bu bireyler genelde konuşma terapistleri tarafından değerlendirilir ve tedavi edilir.
İçindekiler
Afazi Hastalığı Nedir?
Bu hastalık, beynin dil işleme ve üretme yeteneklerinin zarar görmesi sonucunda ortaya çıkan bir dil bozukluğudur. Bu bozukluk nedeniyle kişiler konuşamayabilir, anlamadığı konuşmaları dinleyemez veya anlamsız konuşmalar yapabilir. Bu hastalık, kişinin günlük yaşamını ciddi bir şekilde etkileyebilir ve sosyal iletişim, iş ve kişisel ilişkilerde sorunlara neden olabilir.
Afazi Belirtileri Nelerdir?
Afazi, beynin dil üreten ve anlama işlevlerini etkileyen bir durumdur. Belirtileri, kişiden kişiye ve hasarın konumuna göre değişebilir, ancak genel olarak şunları içermektedir:
- Konuşma güçlüğü: Bu rahatsızlığa sahip olan bireyler, konuşma güçlüğü çekerler. Kelimeleri yanlış telaffuz edebilirler, konuşma hızı yavaşlayabilir veya tekrar edebilirler.
- Kelime bulma güçlüğü: Bu bozukluğa sahip kişiler, belirli kelimeleri hatırlamakta zorluk çekebilirler. Konuşma esnasında, doğru kelimeyi hatırlamak için zaman harcamak zorunda kalabilirler. ,
- Anlama güçlüğü: Bu kişiler, konuşulan veya yazılı olan kelimeleri anlamakta zorluk çekebilirler. Bu nedenle, başkalarıyla iletişim kurmakta zorlanabilirler.
- Okuma ve yazma güçlüğü: Bu rahatsızlığa sahip kişiler, duygularını, isteklerini veya ihtiyaçlarını ifade etmekte zorluk çekebilirler. Bu, başkalarıyla olan sosyal etkileşimlerinde sorunlara neden olabilir.
Bu hastalığın belirtileri, beynin hangi bölgesinde hasar olduğuna ve hasarın şiddetine bağlı olarak değişebilir.
Afazi Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Afazi, dil yeteneğinin kaybedilmesi veya bozulması durumudur. Bu durum, beyin hasarı veya hastalığından kaynaklanabilir. Bu rahatsızlığın teşhisi, bir dizi test ve değerlendirme yoluyla yapılır. Teşhisinde kullanılan testler arasında şunlar bulunabilir:
- Dil testleri: Dil testleri, hastanın konuşma, anlama, okuma ve yazma becerilerini değerlendirmek için kullanılır. Testler, hastanın dil seviyesini, kelime haznesini, cümle yapısını ve dilin diğer yönlerini ölçer.
- Nörolojik muayene: Nörolojik muayene, beyin hasarının belirtilerini test etmek için yapılan bir uygulamadır. Bu muayene, hastanın refleksleri, kas gücü, duyuları ve koordinasyonu gibi konuları içerebilir.
- Görüntüleme testleri: Görüntüleme testleri, beyin hasarının türünü ve yerini belirlemek için kullanılır. Bu testler arasında manyetik rezonans görüntüleme (MRI), bilgisayarlı tomografi (BT) ve pozitron emisyon tomografisi (PET) bulunmaktadır.
- Elektroensefalografi (EEG): EEG, beyin faaliyetlerini ölçmek için kullanılan bir testtir. Bu test, beyin hasarının nedenini veya konumunu belirleyebilir.
- Fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI): fMRI, beyin aktivitesini ölçmek için kullanılır. Bu test, afazinin nedenini veya konumunu belirleyebilir.
Bu rahatsızlığın teşhisi, yukarıdaki testlerin bir kombinasyonu ile yapılmaktadır. Teşhis sonrasında, rahatsızlığın türüne ve ciddiyetine göre tedavi planı belirlenmelidir.
Afazi Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Bu hastalık, beynin dil işleme bölgesindeki hasardan kaynaklanan bir dil bozukluğudur ve tedavisi, hasarın tipine, şiddetine ve kişinin bireysel ihtiyaçlarına göre değişkenlik gösterebilir. Tedavi süreci genellikle sabır ve özveri gerektirir ve hastaların ilerleme hızı kişiden kişiye farklılıklar gösterebilir. Fakat erken müdahale, tedavi edilebilir bir durum olduğundan, hastaların konuşma ve dil becerilerini iyileştirmede başarılı olmalarına yardımcı olabilir. Tedavi genellikle bir konuşma dil terapisti tarafından yürütülür ve şu yöntemleri içerebilir:
Dil ve Konuşma Terapisi
Konuşma ve dil terapisi, bu hastaların konuşma becerilerini geliştirmek ve iyileştirmek için yapılan bir tedavi yöntemidir. Terapi, hastanın konuşma, dinleme, okuma ve yazma becerilerini yeniden öğrenmesine yardımcı olmak amacı ile bir dizi egzersiz, etkinlik ve strateji kullanır.
Bilişsel Rehabilitasyon
Bilişsel rehabilitasyon, beyindeki bilişsel işlevleri yeniden öğrenmeyi amaçlayan bir tedavi yöntemidir. Bu yöntem, hafıza, dikkat, problem çözme ve planlama gibi becerileri geliştirmeye yardımcı olabilir.
İlaç Tedavisi
Bazı hastalara ilaç tedavisi önerilebilir. İlaçlar, beyin hasarının etkilerini azaltmak veya beyindeki kan akışını arttırmak için kullanılabilir. Ancak, ilaç tedavisi her zaman etkili olmayabilir ve her hastaya uygulanması önerilmez.
Alternatif İletişim Yöntemleri
Bu hastalar, konuşma becerilerini yeniden kazanana kadar alternatif iletişim yöntemleri kullanabilirler. Bunlar arasında işaret dili, resim tabanlı iletişim kartları ve elektronik iletişim cihazları bulunur.
Afazi Tipleri Nelerdir?
Bu hastalığın çeşitleri veya tipleri, beyinde meydana gelen deformasyon ve şiddete göre değişkenlik göstermektedir. Şu şekilde sıralanabilir:
- Broca (Tutuk) Afazi
Broca yani tutuk tipi afazi, sol frontal bölgedeki Broca bölgesinde hasar meydana geldiğinde ortaya çıkar. Bu tipte, konuşma üretiminde güçlükler vardır ve konuşma genellikle yavaş ve kesik kesiktir. Dil anlama ve okuma becerileri çoğunlukla korunur.
- Wernicke (Akıcı) Afazi
Wernicke’de, sol temporal bölgedeki Wernicke bölgesinde hasar meydana geldiğinde ortaya çıkar. Bu tip rahatsızlıkta, konuşma üretimi akıcıdır ancak anlamsızdır. Kelimeler ve cümleler yerinde kullanılmaz ve dil anlama ve okuma becerileri de bozulur.
- Global Afazi
Global tipinde, beynin konuşma ve dilin anlaşılmasından sorumlu bölümlerinde geniş kapsamlı hasar meydana geldiğinde ortaya çıkar. Bu tip rahatsızlıkta, konuşma üretimi ve anlama zorlaşır.
- Konduktif (İletim) Afazi
Bu rahatsızlık tipinde, dil anlama becerileri genellikle korunmasına rağmen, konuşma üretiminde güçlükler yaşandığında ortaya çıkar. Bu tipte, kelime dağarcığı ve tekrar becerileri de etkilenebilir.
- Anomik Afazi
Bu tip rahatsızlık, kelime bulma güçlüğü nedeni ile ortaya çıkan bir tiptir. Bu tipte, konuşma ve dil anlama becerileri genellikle korunur ancak birey doğru kelimeyi bulmakta zorluk çeker.
- Progresif Afazi
Genellikle dil bozukluğu başlangıcı görülür ve çok nadir rastlanan bir tiptir. Bu rahatsızlığa sahip olan kişiler, konuşma, anlama, okuma ve yazma becerilerini zamanla yavaş yavaş kaybetmeye başlarlar. İsteyerek veya bilinçli olarak işaret dili ile anlaşmayı seçerler.
Afazi Nedenleri Nelerdir?
Bu hastalık, dil fonksiyonları kaybı veya bozukluğu olarak tanımlanır ve çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. En yaygın nedeni inmedir, beynin bir bölgesine kan akışının kesilmesi veya azalması sonucu ortaya çıkan inme sonucu görülebilir.
Beynin bir bölgesinde yaşanan travmatik bir olay sonuca oluşan hasar bu duruma neden olabilir. Beynin dil bölgesindeki tümörler, dil fonksiyonlarını etkileyebilir ve bu hastalığa neden olabilir. Aynı zamanda, nörolojik hastalıklar, enfeksiyon, anoksi, bazı ilaçlar veya doğumsal nedenler de bu duruma neden olan faktörler arasında sayılmaktadır.
Afazi İle İlgili Sık Sorulan Sorular
Afaziye Neden Olan Şey Nedir?
Bu duruma neden olan şey, genellikle beyin hasarıdır. Beyin hasarı, inme, kafa travması, beyin tümörleri veya enfeksiyonlar gibi birçok neden bağlı olabilir.
Afazi Hangi Semptomları İçerir?
İçerdiği semptomlar olarak, konuşma, okuma, yazma, anlama ve kelime hatırlama becerilerinde bozukluklar yaşamak sayılabilir. Bunun yanısıra, bu hastalar bazen yanlış kelime kullanma, tekrarlayan kelimeler veya cümleler söyleme, anlamsız sesler çıkarma ve dilbilgisi hataları yapma eğiliminde olurlar.
Afazi Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Tedavi süresi, hastanın semptomlarının ciddiyetine, tedaviye ne kadar erken başlandığına ve tedavi yöntemlerine bağlıdır. Bazı hastalar birkaç ay içinde iyileşirken, diğerleri daha uzun bir tedavi süreci gerektirmektedir.
