MMPI (Çok Yönlü Kişilik Envanteri) Nedir?
Çok yönlü kişilik envanteri dünyada en yaygın kullanılan yetişkin kişilik ve psikopatoloji testidir. Çeşitli ruh sağlığı uzmanları ve psikologlar MMPI ayırıcı tanıyı koyabilmek, tedavi planını oluşturmak ya da personel seçiminde işe uygun bireyi seçmekte kullanmaktadır. Aynı zaman adli psikologlar hukuksal prosedür içerisinde suça bulaşmış ya da suça bulaşmış olma şüphesi olan bireylere MMPI uygulamaktadır.
Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI) Uygulaması
Envanterin, sağlığı, motor bozukluklar, psikosomatik belirtileri, dini, cinsel, eğitimsel, politik ve sosyal tutumlar, ailevi ve evlilik sorunlarıyla çeşitli nevrotik ve psikotik eğilimleri ölçmeyi hedefleyen 566 maddesi 10 klinik ve 3 geçerlik alt testi bulunmaktadır. “doğru”, “yanlış” şeklinde self- report olarak yanıtlanmaktadır.
MMPI Tarihi
MMPI Testi Kullanımı
MMPI en fazla akıl sağlığı uzmanları tarafından akıl hastalığını değerlendirebilmek ve teşhis etmek için kullanılmaktadır. Fakat klinik psikoloji dışında olan diğer alanlarda da kullanılmıştır. MMPI- 2 genelde cezai savunma ve gözaltı anlaşmazlıkları da dahil olmak üzere yasal davalarda kullanılmaktadır.
Test bunun yanında belirli meslek gruplarında ve özellikle yüksek riskli olanlarda tarama aracı olarak da kullanılmaktadır. Ancak bu tarzda kullanılması da eleştirilmektedir. Aynı zamanda madde bağımlılığı tedavi programlarının etkinliğini kontrol edebilmek için de kullanılmaktadır.
Klinik Ölçekler
Geçerlilik Alt Testler ile geliştirilmiştir. Bunlar;
(?) Bilmiyorum
Cevaplanmayan veya hem doğru hem yanlış olarak işaretlenen maddelerdir. Boş bırakma nedenleri;
- Testi veren ile iş birliği sağlayamama
- Dikkatsizlik
- Maddeyi anlayamama
- Savunucu davranma
- Karar vermede güçlük
- Bilgi eksikliği
- 30 boş sorudan fazlası testi geçersiz kılar.
Boş bırakılan soruların hangi maddeye ait olduğu bakılmalı, boş maddeler kişiyle konuşulmalıdır.
(L(Lie-Yalan)) Yalan ölçeği
Kişi kendini olduğundan çok daha iyi göstermek için başvurduğu hedefli ve pek ustaca olmayan girişimleri belirlemek için hazırlanmıştır.
(F) Sıklık Ölçeği
Test maddelerini atipik veya normalden farklı şekilde yanıtlayanların ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır.
(K) Düzeltme ölçeği
Kişinin ruhsal bozukluğunu inkâr ederek, kendini daha olumlu bir şekilde tanıtmak veya ruhsal bozukluğunu da abartarak kendini hasta gösterebilmek için başvurduğu çabaları çok daha gizli ve etkili bir şekilde belirlemek için hazırlanmıştır.
Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanterinin 10 Alt Testi
Depresyon(D)
Depresyon belirtilerinin derecesini ölçmek hedefiyle geliştirilmiştir. Depresyonda olan kişinin ana belirtileri, kendini değersiz işe yaramaz görme, karamsarlık, gelecekten ümitsizlik, hareketlerde ve düşüncelerde yavaşlama, suçluluk duyguları ve çok çeşitli bedensel yakınmalardır. Sık sık ölüm ve intiharlar ile ilgili düşüncelerin yoğunluğu da dikkat çekmektedir.
Hipokondri (Hipokondriasis)- Hastalık Kaygısı Bozukluğu (Hs)
Hipokondriyak kişilerin kişilik özelliklerini değerlendirmek hedefiyle geliştirilmiştir. Bilindiği üzere hipokondriazis kişinin vücut semptomlarını farklı ve yanlış yorumlamasına bağlı olarak bakıldığında ciddi bir hastalığı olacağı korkusunu veya ciddi bir hastalığı olduğunu taşıyıp durmasıdır. Aslında bunlar bedensel hiçbir hastalıkları olmamasına rağmen pek çok hastalık belirtisini kendilerinde bulur ve endişelenirler.
Psikasteni (Pt)
Psikasteni veya obsesif kompulsif bozukluğu değerlendirmek hedefiyle geliştirilmiştir. Bu hastalarda obsesif ruminasyonlar, kompulsif ritüeller de görülmektedir. Aynı zamanda anormal korkular, suçluluk duyguları, karar vermede ve dikkat toplamada güçlük ve bunaltı sık sık rastlanan özelliklerdir. Kendi kendini eleştirmede aşırı ahlaki standartlar bu kişilerde oldukça sık görülür.
Histeri (Hy)
Fiziki bir sebep olmadan bir organın işlevinin kaybedilmesi şeklinde bir hastalıktır. Nevrotik bozukluklardan olan konversiyon histerisine tanı koymada yardımcı olmak hedefiyle geliştirilmiştir. Genel bir çocuksuluk, neşeleneme, çabuk sinirlenme, sorumluklardan kaçma, psikolojik semptomları ret gibi çeşitli özellikleri vardır.
Maskulinite- Feminite (Erkeklik- Kadınlık) (Mf)
Cinsel kimlik saptamaları değerlendirmek hedefiyle geliştirilmiştir. Çeşitli mesleklere karşı olan ilgi, uğraşlar, boş zaman faaliyetleri, sosyal aktiviteler ile ilgili maddelerden başka korkular, endişeler ve bireysel olan duyarlıklarla ilgili maddeler de bulunmaktadır. Doğrudan doğruya cinsel içerikli maddeler vardır.
Paranoya (Pa)
Genç ve erişkinlik zamanlarında başlayan ve değişik şartlar altında ortaya çıkabilen başkalarının davranışının sürekli kötü niyetli olarak yorumlanan devamlı olarak bir güvensizlik ve kuşkuculuk durumudur.
Hipomani (Ma)
Olağandışı ve sürekli olarak taşkın veya huzursuz duygu durum dönemlerinin en az bir haftadır olmasıdır.
Şizofreni (Sc)
Ortalama 1 aylık bir dönem süresinde bu sürenin önemli bir kesiminde hezeyanlar, dezorganize konuşma, hallüsinasyonlar, negatif semptomlar yani affektif donukluk, ileri derecede dezorganize veya katatonik davranış, konuşmamazlık belirtilerden ikisinin bulunmasıdır.
Sosyal İçe Dönüklük (Si)
İçe dönüklük (Introversion) ve dışadönüklük (Entraversion) üzerinde çok çalışılmış bir kişilik boyutudur. İçedönüklüğün sadece bir boyutunu, sosyal ilişkilerdeki içe dönüklüğü ölçmeyi de hedeflemiştir. Diğer alt testlerden farklı olarak da geliştirilmiştir.
Psikomatik Sapma (Pd)
Psikopatik bir birey toplum kurallarını tamamen hiçe sayar, saldırgandır, iç çatışmaları suçluluk duygusu azdır, engelleme eşiği düşüktür ve deneyimden pek de fazla ders almaz. Bu gibi özellikleri tanımlayabilmek için geliştirilmiştir.
MMPI Klinik Ölçekler
Hipokondriazis (Hs) Alt Ölçeği
Hipokondriyak kişilerin kişilik özelliklerini değerlendirmek hedefiyle geliştirilmiştir. Toplam 33 maddeden oluşur.
Depresyon (D) Alt Ölçeği
Depresyon belirtilerinin derecelerini ölçmek hedefiyle geliştirilmiştir. 60 maddeden oluşur.
Histeri (Hy) Alt Ölçeği
Stres artıran durumlarda gösterilmiş olan histerik tepkilerin derecesini ölçmek hedefiyle geliştirilmiştir. 60 maddeden oluşur.
Psikopatik Sapma (Pd) Alt Ölçeği
Psikopatik- anti sosyal kişilik özelliklerini ölçmek hedefiyle geliştirmiştir. 50 maddeden oluşur.
Kadınlık- Erkeklik (Mf) Alt Ölçeği
Cinsel kimlikte yaşanan sapmaları değerlendirmek hedefiyle geliştirilmiştir. 60 maddeden oluşur.
Paranoya (Pa) Alt Ölçeği
Paranoid bulgularını ölçmek hedefiyle geliştirilmiştir. 40 maddeden oluşur.
Psikasteni (Pt) Alt Ölçeği
Obsesif Kompulsif Bozukluğu (OKB) ve anksiyete gibi sorunları değerlendirmek hedefiyle geliştirilmiştir. 48 maddeden oluşur.
Şizofreni (Sc) Alt Ölçeği
Şizofreni semptomlarını ölçmek hedefiyle geliştirilmiştir. 78 maddeden oluşur.
Hipomani (Ma) Alt Ölçeği
Hipomanik semptomları ölçebilmek hedefiyle geliştirilmiştir. 46 madden oluşur.
Sosyal İçedönüklük (Si) Alt Ölçeği
Kişinin sosyal olarak temaslardan ve sorumluluklardan kaçma eğilimini değerlendirmek hedefiyle geliştirilmiştir. 70 maddeden oluşur.
MMPI Kişilik Testi Hastalık Tanısından Ziyade Ne İçin Kullanılır?
MMPI sadece hastalık ya da psikolojik sorun olup olmadığını ölçen bir test değildir. Aynı zamanda uygulanan testte kişinin psikolojik problemlerinin olup olmadığının tespitinin dışında genel anlamda kişinin nasıl biri olduğunu da belirleyebilmekte, uygulanan kişinin normal bir kişilik özelliklerini de ortaya çıkartabilmektedir.
Evlenmeyi düşünen kişilerin birbirine kişilik olarak uygun olup olmadığını belirlemekte veya işe alımlarda işe uygun olup olmadığını belirlemekte kullanılabilmektedir.
MMPI Kullanma Alanları
MMPI hastalıkların geniş bir yelpazede değerlendirilmesine yardımcı olabilmek için tasarlanan bir kişilik testi ve ölçüm aracı olmakla beraber kişilik özelliklerini ölçmede de etkili olduğu için şu alanlarda da kullanılmaktadır;
- Yüksek öneme sahip olan ve üst düzey kamu görevlilerinin seçimi,
- Polis memurlarının alımları ve birim değişikliğinde yapılacak seçimler,
- Nükleer santral personeli,
- İtfaiye personeli,
- Hava yollarındaki personeli ve pilotlar, hava trafik kontrolleri,
- Devlet büyükleri koruma ve danışmanları,
- Cezai ve hukuki ehliyetin olup olmadığına dair tespit yapılacak kişiler,
- Adli yargı adaylarını değerlendirebilme ve seçme,
- Bilimsel araştırmalarda,
- Evlilik öncesindeki uyum düzeyini belirlemede dünyada güvenli bir şekilde uygulanan bilimsel bir testtir.