Açlık ve Tokluk Kan Şekeri
İhtiyaç duyduğumuz enerjiyi besinler ile karşılamaktayız. Karbonhidrat ve yağ içeren besinler, vücutta glikoza dönüşmektedir. Glikoz, hücrelere ihtiyaç duyulan enerjiyi taşımaktadır. Kan şekeri, kanda taşınan bu glikoz miktarının ölçüldüğü değer olmaktadır.
Olması gerekenden fazla miktarda glikoz olduğunda vücuttaki dokulara zarar vermektedir. Bu nedenle vücudun bir kontrol mekanizması vardır ve glikoz oranı olması gerekenden fazla olduğunda pankreasın beta hücreleri tarafından üretilen insülin devreye girerek glikozun, hücre içine alınmasını sağlar. Böylece kandaki glikoz oranı olması gereken seviyeye gelmektedir.
Kan Şekeri Değerleri Ne Olmalı?
Kan şekeri sağlıklı kişilerde 70-120mg/dl olmaktadır. İnsülin yeterince üretilmediği takdirde kan şekeri yükselir. Bu kişiler diabetes mellitus adı verilen diyabet hastalığı olan kişilerdir. Anlık olarak yükselen şeker buna dahil değil olmamaktadır.
Diabet hastalığından bahsedebilmemiz için 3 aylık ortalama glikoz değerine bakılmaktadır. Kandaki şekerin hemoglobin ile yaptığı bileşiği ifade eden bu değer, %6-6,5 değerlerine çıktığında prediyabet yani gizli şeker, %6,5 değerinin üstünde olduğunda ise şeker hastalığının göstergesi olmaktadır.
Açlık ve Tokluk Kan Şekeri Nedir?
Açlık kan şekeri kişinin 8 ila 12 saat aç olduktan sonra ölçülen kan şekeri değeri olmaktadır. Tokluk kan şekeri ise besin alındıktan 2 saat sonra ölçülen değer olmaktadır. Ölçülen bu değerler şeker düşüklüğünü veya şeker yüksekliğini göstermektedir.
Açlık ve Tokluk Kan Şekeri Değeri Kaç Olmalıdır?
8 saatlik açlık haliyle ölçülen kan şekeri değerinin normalde 70-100 mg/dl olması gerekmektedir. Bu değer 60mg/dl ve altında olduğunda hipoglisemi durumu, şeker düşüklüğü söz konusu olmaktadır. Bu durumda şeker düşüklüğünün seviyesine göre acil tedavi gerekmektedir. Diğer yandan, açlık kan şekeri 125mg/dl’in üzerinde ise şeker hastalığının önemli bir göstermesi olmaktadır.
Tokluk kan şekeri yani besin alımından 2 saat sonra ölçülen kan şekeri değeri 140 mg/dl’ye kadar normal kabul edilmektedir. Bu değer 140-200 mg/dl arasında olduğunda gizli şeker durumu söz konusu olmaktadır. Tokluk kan şekerinin 200 mg/dl’nin üzerinde olması ise şeker hastalığını işaret etmektedir.
Açlık ve Tokluk Kan Şekeri Değeri Nasıl Ölçülür?
Kan şekeri ölçümü, ev ortamında veya hastane de yapılabilmektedir. Ev ortamında yapılacak ölçümler için çeşitli şeker ölçüm cihazları bulunmaktadır. Bu cihazlara şeker ölçüm stribi adı verilen çubuklara kan örneği konularak ölçüm yapılmaktadır.
Ölçüm için öncelikle cihazın kalem şeklindeki iğnesi ile parmak ucu delinmektedir. Sonrasında ilk akan kan silindikten sonra gelen kan cihaza yerleştirilmiş olan stribin ilgili kısmına damlatılmaktadır. Böylece evde düzenli şeker takibi yapılabilmesi mümkün olmaktadır.
Hastanede kan şekeri ölçümü yapmak için ise kişiden kan alınmaktadır ve kan örneği laboratuvara gönderilmektedir. Kan örneğinden kan şekeri dışında başka değerlere de bakılabilmektedir. Hastanelerde şeker hastalığının erken tanısı için oral glukoz tolerans testi (OGTT) uygulanmaktadır. Bu test için öncelikle en az 8 saatlik açlığın ardından açlık kan şekeri ölçümü yapılmaktadır.
Sonrasında kişiye glikoz yüklemesi denilen, içeriğinde belirli miligramda glikoz bulunan sıvı içirilmektedir ve 2 saat sonra tekrar kan şekeri ölçümü yapılmaktadır. Bu işlem sonrasında sağlıklı kişilerin vücudu, insülin salgılayarak kan şekerini normal kan şekeri seviyesine getirmektedir. Şeker hastalarında ise bu değerler olması gerekenden yüksek çıkmaktadır.
Açlık Kan Şekeri Değeri İçin Kaç Saat Aç Kalmalı?
Açlık kan şekeri değeri için en az 8 ila 12 saat arası bir açlık durumu olması gerekmektedir. Bu sebeple genellikle bir gece aç kalınarak sabah ölçüm gerçekleştirilmektedir.
Tokluk Kan Şekeri Değeri Kaç Saat Sonra Ölçülür?
Tokluk kan şekerinin değerinin tespit edilebilmesi için yemek yenilmeye başladıktan sonra en az 2 saat geçmesi gerekmektedir. Yemekten sonraki 2-3 saatte tokluk kan şekeri belirlenebilmektedir.
Açlık ve Tokluk Kan Şekeri Değeri Neden Yükselir?
Açlık ve tokluk kan şekerini yükselten, beslenme alışkanlıkları ve genetik gibi pek çok sebep bulunmaktadır. Karbonhidrat ve yağ ağırlıklı besinler tüketmek kan şekerini yükseltmektedir. Düzenli egzersiz ve yürüyüş yapmamak kan şekerini yükselmesine sebep olabilmektedir.
Streste kan şekerini yükseltmektedir. Kan şekerinin yükselmesinin en önemli sebebi ise diyabet hastalığıdır. Diyabet hastaları ilaçlarını düzenli kullanmalıdır. ilaçlarını düzenli kullanmadığında veya insülin uygulamalarını düzenli yapmadıklarında kan şekeri yükselmektedir.
Açlık ve Tokluk Kan Şekeri Değeri Nasıl Düşürülür?
Kan şekeri, sağlıklı beslenerek, düzenli, az ve sık yemek yiyerek, ara öğünler tüketerek dengede tutulabilmektedir. Düzenli beslenme ile birlikte düzenli egzersiz yapmak da önemli olmaktadır. Diyabet hastaları bunlara rağmen kan şekerini düşüremezler. Bu durumda düzenli insülin kullanarak şeker düşürülebilmektedirler.
Çocuklarda İdeal Kan Şekeri Değeri Ne Olmalıdır?
Çocuklarda kan şekerinin olması gereken aralık, yaşa göre değişiklik göstermektedir. 0-1 yaş bebeklerde normal kabul edilen açlık kan şekeri 90-170 mg/dl, tokluk kan şekeri ise 120-200 mg/dl olmaktadır.
2-8 yaş arası çocuklarda açlık kan şekeri 80-160 mg/dl iken 8 yaş üzeri çocuklarda 80-130 mg/dl olmaktadır. Çocuklarda tokluk kan şekerinin normal aralığı ise 2-8 yaş arası 110-190 mg/dl iken 8 yaş üzeri 110-170 mg/dl olmaktadır.
Yetişkinlerde Kan Şekeri Değeri Ne Olmalıdır?
Yetişkinlerde kan şekeri değerinin çocuklara göre daha düşük olması gerekmektedir. Yetişkinlerde normal kan şekeri değeri açlıkta 70-100 mg/dl, tokluk durumunda ise 70-140 mg/dl olmaktadır.
Diyabet Hastalarında Kan Şekeri Değeri Nasıldır?
Diyabet hastalarında kan şekeri olması gereken değerlerin üstünde çıkmaktadır. Besin alımı sonrasında kana salınan glikoz miktarı insülinle düşürülemediğinden şeker yükselmektedir. Pankreasın beta hücreleri genetik bir sorun sonucunda insülin üretemiyor ise hasta insülin iğnesi kullanmaya bağımlı olmaktadırlar.