Hipnoz Nedir?
Hipnoz metot uygulamasında kişi kendisini ve kontrolünü, metodu uygulayacak kişinin yetkisine bırakır. Bu hipnoz sürecinde hipnoz edilen kişi sorgulayıcı olmamalı ve eleştirel bir bakış açısına bürünmemelidir.
Bu tutum ve davranışlar hipnozun etkisini değiştirebilmektedir. Hipnoz, terapötik bir amaç için kişinin bilinçli ve kasıtlı olarak erişmeyi öğrenebileceği meditatif bir durumdur.
Hipnoz ve Mekanizması Nasıldır?
Hipnoz uygulamasında, kişi kendini ve kontrolünü hipnoz eden kişiye bırakarak davranış kontrolünün sağlandığı mekanizmalar şu yöndedir:
- İlaç yöntemi
- Telkin yöntemi
- Mekanik güç uygulaması
- Ceza-ödül sistemi
- İkna etmek
Hipnoz uygulamasında, hastalar tedavi edilmeden önce doktora güvenmeleri ve hipnoz uygulamasına ikna olmaları gerekmektedir.
Hipnoz Türleri Nelerdir?
Hipnoz metodu, tıbbi ve terapötik bir araç olarak kullanılabilecek gerçek bir süreçtir. Bu yöntemin tıbbi ve terapötik faydaları olduğu, özellikle de ağrı ve anksiyetenin azaltılmasında çok faydalı bir metot olduğu gözlemlenmiştir.
Hatta hipnozun, bunama ve yaşlılık semptomlarını bile azaltabileceği öne sürülmüştür. Hipnozun, uygulama alanına, uygulanacak kişiye ve süresine göre değişkenlik gösterdiği durumlar vardır. Ve bu yöntemin uygulanabileceği birkaç yol vardır:
- İlaçla Hipnoz: Kişide hipnotik trans uygulamanın bir diğer yolu da ilaçlı hipnoz uygulama metodudur. Kişi, telkinlerle transa geçemiyorsa bazı ilaçlar verilerek gerçekleştirilen bir yöntemdir. Bu yöntemle hipnoz edilen kişilerin normal telkinlerle hipnoz edilen kişilerdeki transtan bir farkı yoktur.
- Oto Hipnoz: Oto hipnoz durumu kişinin kendi kendini hipnoza sokması durumudur. Kişiler bu hipnoz türünde transa geçmek için herhangi bir hipnozitöre ihtiyaç duymazlar. Burada herhangi bir şart yoktur. Herkes kendine özgü bir hipnotize olma durumu geliştirebilir. Genellikle ağrıyı kontrol etmek veya stresi yönetmek için kendi kendine yardım aracı olarak kullanılan bir yöntemdir.
- Sosyal Hipnoz: Toplum liderlerinin üstlenerek hipnotizör rolüne bürünmeleri ile gerçekleştirilen ve çoğunlukla toplum baskısı ve kontrolünde olup ortaya çıkan bir hipnoz türüdür.
- Kolektif Hipnoz: Kolektif hipnoz, birden fazla hastada uygun ortam ve şartlarda aynı anda transa sokulması halidir. Grup hipnozuna benzer fakat sayıca ondan farklıdır.
- Grup Hipnozu: Birden fazla kişinin bir hipnozitor yardımı ile hipnotize olmasıdır. Grup hipnozu herkesin hipnozite olması açısından biraz daha zor gerçekleşebilir. Bu durumun sebebi, herkesin yatkınlık derecesinin aynı olmayışıdır. Aşağı yukarı yatkınlık derecesi aynı olabilecek kişiler bu gruptaa toplanarak yapılan bir hipnoz türüdür.
Hipnoz Nasıl Yapılır?
İnsanlar uzun yıllardan beri hipnotize tekniklerini uygulamaya devam etmektedir. Bu yöntemle insanların aklının derinliklerine inilebilir. Temelinde, hayal dünyasını yönetme ve bu hayal dünyasına hükmetme sistemi yatmaktadır.
Telkinler ve hayal gücü ile kontrol edilen hipnoz, tam olarak bir uyku hali değildir. Kişinin uyku ile uyanıklık arasındaki geçiş hali bu durumu daha iyi ifade edebilmektedir. İnsanlar hipnozitör tarafından hipnoz esnasında ne tamamen kendilerini kaybederler ne de tam olarak bilinçleri yerindedir.
Bu iki durum arasında bir geçiş transında olan kişilerin, duygu ve düşünceleri bu durum arasında denenir. İnsanlar bu andaki hayali bir dünyaya sıkışarak bir trans halinde olurlar. İnsan beyni bu trans anında hipnoz halindeyken gerçeği ve hayali bir arada yaşamaktadır. Bu da insanlarda uç tepkilere yol açabilmektedir. Bu yöntemlerin her adımının, planlı ve eğitimli uzmanlar tarafından yapılması gerekmektedir.
Girmek için kişinin öncelikle dikkatini ve konsantrasyonunu odaklaması gerekir. Herhangi bir nesne veya obje (bir mum ışığı ya da bir obje gibi) görsel bir odak noktası olabilir. İşitsel bir odak olarak müzik kullanılabilir. İndiksiyon, kas gevşemesi veya istemsiz hareket kullanılabilir.
En basit yöntemlerden biri, kişinin bir deneyimi ya da bir hayalinin yeniden canlandırılması denenerek hastanın hayal gücünün devreye sokulmasıyla gerçekleştirilir. Hastanın odak noktasına yönlendirilerek hayal gücünün harekete geçirilmesiyle terapötik bir seansa başlanmasıyla gerçekleşir.
Bu durum kişilerde, iradelerini kırarak hareketsizlik ve uyuşukluk hissi başlamasıyla transa geçmeleri ile başlar. Dış dünya ile ilişkileri kesilerek hasta o ortamdan yavaş yavaş uzaklaşır. Bu noktada hipnozitör, hipnoz ettiği kişinin iradesine yön vermeye başlar.
Hipnoz Kimlerde İşe Yaramaz?
Aynı zamanda hipnoz yapılmayacak bazı kişiler vardır. Zihinsel engeli olan insanlar, zeka geriliği olan insanlar, bunamış ve demans hastalığı olan kişiler, bu durumda olmak istemeyen ve kendini bu konuda kapatan kişiler, bu durumdan korkan veya otokontrolünü bırakmaya yatkın olmayan kişilerde metot uygulanmaz.
Hipnoz Kimlere Uygulanabilir?
Hipnoz araştırmaları, laboratuvar koşullarında gerçekleştirilerek genellikle sonuçlar “hipnoz edilebilirliği yüksek olan kişiler ve hipnoz edilebilirliği düşük olan kişiler” arasında karşılaştırılır.
Hipnotize edilebilirlik durumunun genetik bir özellik olduğu incelenmiştir. Bu nedenle cevap verme ile ilgili araştırmaların çoğu nüfusun %10’unu kapsamaktadır.
Genel olarak zeki insanlar ve hayal gücü oldukça geniş olan kişiler kolaylıkla hipnoz metodu ile hipnotize edilebilir. Özellikle askerler, aydın insanlar, disiplinli bir hayata alışkın ve yakın olan kişiler, sporcular, ciddi bir sağlık sorunu bulunmayan kişiler, zihinsel engeli olmayanlar veya disiplinli bir aile ortamında büyüyen insanlar hipnoz edilebilir.