Aşağılık Kompleksi Nedir?
Aşağılık Kompleksi Nasıl Oluşur?
Herkesin kendi değerleri ve yetenekleri hakkında şüpheleri var olabilir. Görünüşümüz, notlarımız, işlerimiz, maaşlarımız, ilişkilerimiz olsun, muhtemelen hepimiz belirli bir alanda bizden daha iyi olan biriyle değerimizi sorgulamışızdır. Ve bazen yetersiz hissetmek insanidir. Ne de olsa, bizi ayakları yere basan ve aklımıza koyduğumuz her şeyi daha iyi yapmaya motive eden şey budur.
Sosyal karşılaştırma, insanların kendilerini başkalarıyla karşılaştırarak öz değerlerini değerlendirmek için kullandıkları bir ölçüm aracıdır. Bu değerlendirmeler kişinin toplum içindeki değerini belirleyen sosyal statüsünü, işini, gelirini kapsar. Bu karşılaştırmalar doğal olsa da bazı insanlar bu karşılaştırmaların üstesinden gelmekte zorlanırlar. Ve bu yinelenen karşılaştırmalar, bilimsel olarak Aşağılık Kompleksi olarak adlandırılan güvensizlikle sonuçlanır.
Aşağılık Kompleksine Sahip İnsanlar Nasıl Anlaşılır?
Bu komplekse sahip kişiler genellikle kendilerini kanıtlamaya çalışırlar. Çoğu zaman gözden kaçar ve uzlaşma fikri insanları acıya sürükleyerek beklenmedik kazanımlara ve aşırı antisosyal davranışlara yol açar. Bu kuram Alfred Adler tarafından geliştirilmiştir. İlk çalışmalarında, teoriyi açıklamak için Napolyon kompleksini kullanmıştır.
Aşağılık Kompleksi Nedenleri Nelerdir?
Nedenleri kişiden kişiye değişiklik gösterebileceği gibi genelde karmaşık etkileşimlerin getirmiş olduğu bir olgudur. Temel neden Alfred Adlere göre kişinin diğer insanlara karşı kendini yetersiz hissetmesidir. Aynı zamanda nedenleri arasında özgüven eksikliği, obsesif-kompulsif bozukluk, kültürel gerileme yer alır. Psikiyatrik bir hastalıktan çok psikolojik bir durumdur.
Adler’in Aşağılık Kompleksi Teorisi
Örneğin, kişi bu duyguyu hem profesyonel hem de kişisel alanda kendini geliştirmek için bir araç olarak kullanabilir. Bazıları için ise bu yetersizlik duygusu onları öyle tüketebilir ki, durum ve olaylara göre normal işlevlerini yerine getirmeleri zorlaşabilir. Aşağılık düşünceleriyle mücadele etmekte zorlanan insanların aşağılık kompleksine sahip olduğu söylenir.
Aşağılık Kompleksine Neden Olan Yaygın Özellikler
Başkalarından aşağılık duygusuna katkıda bulunan pek çok unsur vardır, ancak bazı yaygın nedenler aşağıdaki gibidir:
- Düşük benlik saygısı: Düşük benlik saygısı, kişinin kendini yeterince iyi hissetmediği ve öz değeriyle ilgili sürekli şüphe duyduğu bir özgüven eksikliğini gösterir. Bu insanlar kendilerini büyük şeyler yapacak kadar yetenekli olmayan biri olarak algılarlar. Ve başkalarının onlar hakkındaki görüşlerinden kolayca etkilenirler. Düşük benlik saygısı, kişiyi sosyal olaylardan ve yeni şeyler denemekten alıkoyar çünkü zihinlerinde zaten başarısız olduklarını düşünürler.
- Olumsuz benlik imajı: Söylediği gibi- Siz ne düşünürseniz osunuz. İçsel düşüncelerimiz ve duygularımız kişiliğimizi şekillendirir. Olumsuz benlik imajına sahip insanlar, minimum çaba gerektiren görevlerde bile mücadele eder. Kendilerini zaten başarısız olarak algıladıkları için iltifatları ve ödülleri gönülden kabul edemezler. Olumsuz düşünceleri onların düşmanıdır ve mutluluklarını kendi başlarına yok ederler.
- Cilt rengi: Daha koyu cilt tonuna sahip kişiler, diğerlerinin kayıtsız davranışlarıyla karşı karşıya kalır. Bu dijital çağda, televizyon reklamları başarıyı açık ten rengiyle ilişkilendirdiğinde, bu, belirli bir ırka mensup insanların duygularını incitiyor. Onlarda bir aşağılık duygusu yaratır.
- Beden İmgesi: Dijital medyanın ani büyümesi, gençler arasında güvensizliklere yol açtı. Birisi fiziksel görünümü ve küçük kusurları hakkında düşünmeden duramadığı zaman, fiziksel görünümü hakkında olumsuz düşünceler yaratır. Diğer insanların onları nasıl algıladıklarına dair gerçekçi olmayan görüşler oluşturmakla ilgilidir. Örneğin, kadınlar vücut şekillerinin bilincindedirler ve modeller ve aktörler tarafından belirlenen gerçekçi olmayan vücut hedeflerine ulaşmaya çalışırlar.
Aşağılık Kompleksi Belirtileri Nasıl Anlaşılır?
- Düşük benlik saygısına sahip olmak
- Övgü ve eleştiriyi abartma eğilimi
- Her zaman başkalarından takdir ve övgü istemek
- Özellikle sosyal durumlarda aileden, arkadaşlardan ve iş arkadaşlarından kaçınmak
- Yetersizlik duygularını dengelemek için başkalarını güvensiz hissettirmeye çalışmak
- Başkalarıyla karşılaştırılma korkusuyla rekabetçi faaliyetlere katılmayı reddetme
Aşağılık Kompleksi Psikolojik Bir Rahatsızlık Mı?
Aşağılık kompleksi bir bozukluk değil, kişinin özgüveninin düşük olduğu psikolojik bir durumdur. Olumsuz olaylar, geçmiş travmalar ve çocukluk karşılaştırmaları, aşağılık hissetmeye atfedilen nedenlerden bazılarıdır. İyi bir şekilde başa çıkılmazsa, kişinin kaygı ve diğer zihinsel sağlık sorunları yaşamasını şiddetlendirebilir. İki tür aşağılık kompleksi vardır.
Birincil aşağılık kompleksi: Bu, çocuklarda hem akademik hem de ders dışı etkinliklerde daha iyi performans göstermeleri için akranlarıyla eleştirel bir şekilde karşılaştırıldıklarında büyük ölçüde ortaya çıkar. Bu deneyimler, aynı çocuğu yaşamının sonraki evrelerinde de etkiler.
İkincil aşağılık kompleksi: Bu, yetişkinlerde çocukluklarındaki geçmiş deneyimlerin bir sonucu olarak gerçekleşir. Birey, günlük yaşamlarında kolay görevleri yapmakta zorlanabilir.
Aşağılık Kompleksi İle Nasıl Başa Çıkılır?
Aşağılık kompleksinin üstesinden gelmek ve onunla başa çıkmak için atabileceğiniz birkaç adım var. Bu adımlardan bazıları şunlardır:
- Gerçekçi hedefler belirlemek
- Kendini başkalarıyla karşılaştırmayı bırakmak
- Kendine güvenmeyi öğrenmek
- Sosyal etkileşimi artırmak ve pozitif insanlarla vakit geçirmek
- Diğer insanlar gibi olmaya çalışmaktan vazgeçmek
- Diğer insanların ne düşündüğü hakkında endişelenmemek
- Olumlu niteliklerinize odaklanmak
- Kendimizi olduğumuz gibi kabul etmek
- Mükemmeliyetçilik duygularından kaçınmak
- Olumsuz düşünceler tersine çevirmek ve meydan okumak
Aşağılık Kompleksi Tedavisi Nasıl Olur?
Ek olarak, bu tür rahatsızlıklar için yaygın olarak etkili bir tedavi seçeneği psikoterapidir. Konuşma terapisi olarak da adlandırılan psikoterapi, insanların duygularını daha iyi anlamalarının ve bu duyguları daha verimli bir şekilde iletmelerinin bir yoludur. Psikoterapi türleri şunları içerir:
Bilişsel davranışçı Terapi:
Bu popüler konuşma terapisi biçimi, basmakalıp düşünce ve davranışları değiştirmeye yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
Psikodinamik Terapi:
Geçmiş deneyimlerden kaynaklanan olumsuz duygu ve davranışlarla baş etmeye yardımcı olmayı amaçlar.
Destekleyici Terapi:
Benlik saygısı oluşturmaya, kaygıyı azaltmaya, sosyal işleyişi iyileştirmeye ve daha fazlasına yardımcı olur.