Histerik aşırı dramatik, abartılı ve kontrolsüz davranışlar sergileyen bir kişiyi tanımlamaktadır. Bu davranışlar, kişinin günlük yaşamda karşılaştığı stres veya kaygı ile baş edememesi sonucu ortaya çıkabilir. “Histerik” terimi tarihsel olarak “histeri” adı verilen bir tıbbi durumu tanımlamak için kullanılırdı. Histeri, çoğunlukla kadınlar arasında görülmekte olan ve yaygın semptomları arasında gözlemlenebilir fiziksel rahatsızlıkların bulunduğu bir psikolojik bozukluktu.
Ancak modern tıpta, “histerik” terimi bu eski kullanımından daha geniş bir anlam kazanmıştır ve artık genellikle aşırı duygusallık, dramatiklik ve abartı yapmak gibi belirtiler gösteren herhangi bir kişiyi tanımlamak için kullanılabilir.
Histerik Kişilikler
Histerik kişilik, kişinin duygusal ve davranışsal tepkilerinin aşırı olduğu, dikkat çekiciliği seven, dramatik ve tepkisel Birr tarzda davrandığı kişilik özelliklerine sahip olan bir kişilik tipidir. Bu kişiler genellikle ilgi çekmek, onay almak ve merkezde olmak için sürekli çaba gösterirler. Histerik kişiliklerin, aşırı duygusallık, dramatik, aşırı tepkisel olma, ilgi çekmeye çalışma, kendine güvensizlik, yüzeysel ilişkiler, kolayca sıkılma ve dikkat dağınıklığı gibi özellikleri vardır.
Histerik kişilik bozukluğu, DSM-5 (Amerikan Psikiyatri Birliği’nin tanısal ve istatistiksel el kitabı) tarafından tanımlanan bir kişilik bozukluğudur. Ancak kişinin sadece belirli kişilik özelliklerine sahip olması, histerik kişilik bozukluğu olmadığı anlamına gelir. Bu nedenle, doğru teşhis için bir uzman tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir.
Histerik Kişilik Bozukluğu (HKB) Nedir?
Histerik kişilik bozukluğu, dramatik bir kişilik bozukluğu olarak tanımlanan, aşırı ve abartılı bir duygusallık ve ilgi çekicilik arayan davranışlar bütünü ile ayırt edilen psikiyatrik bir bozukluktur. Kişilik bozukluğu olan kişiler genellikle çapkın, çekici, dürtüsel, baştan çıkarıcı ve kışkırtıcı olarak karakterize edilir. Kişilerin yaşadığı olayları ve duygu durumlarını aşırı ve abartılı bir şekilde aktararak odak noktası haline gelme çabası en önemli özelliğidir.
Bu kişiler aynı zamanda başkalarının dikkatini çekme noktasında abartılı giyim tarzları ve iddialı konuşmalar yapma gibi davranışlar da sergileyebilirler. Ayrıca, çevrelerindeki insanlarla ilişkilerinde kararsızlık ve duygusal dengesizlik gösterebilirler. Bu kişilerin genellikle özgüvenleri oldukça yüksektir ve hayal güçleri de geniş olabilir.
Histerik Kişilik Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
Bu bozukluğa sahip kişilerin göstermiş olduğu bazı belirtiler vardır. Bu belirtiler histerik kişilik bozukluğu olan kişilerde görülebilecek yaygın semptomlardır. Bu belirtileri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Duygusal Dengesizlik: Bu kişilik bozukluğu olan kişiler, duygusal dalgalanmalar gösterebilir ve sıklıkla aşırı derecede dramatik tepkiler verebilirler.
- İlgi Çekme Arzusu: Bu kişiler, çevrelerindeki insanların dikkatini çekmek için sürekli olarak aşırı duygusal tepkiler verme, abartılı giyim tarzları veya iddialı konuşmalar yapma gibi davranışlar sergileyebilirler.
- Çabuk etkilenme: Histerik kişilik bozukluğu olan kişiler, sıklıkla çevrelerindeki insanların düşünceleri ve davranışları tarafından etkilenerek duygusal olarak çabuk değişkenlik gösterirler.
- Yüzeysel ilişkiler: Bu kişilik bozukluğuna sahip kişiler, ilişkilerinde her zamana yüzeysel ve geçici bağlar kurma eğilimindedirler. İlişkilerinde her zaman birinin ilgisine ihtiyaç duyarlar ancak bu ilişkiler çoğunlukla yüzeysel kalır.
- Hayal dünyası: Kişilik bozukluğu olan kişiler, çoğunlukla hayal dünyalarında yaşarlar ve gerçeklerle ilgili aşırı hayal kırıklığına uğrayabilirler.
- Reddedilme korkusu: Bu kişiler başkaları tarafından reddedilmekten korkarlar. Bu duruma kendilerini alıştıramazlar.
- Nedensiz ağlama krizleri: Duyguları ve davranışlarında her şeyi uç noktada yaşadıkları için bazen nedensiz yere bile ağlama krizlerine girebilirler.
Histerik Kişilik Bozukluğu Türleri Nelerdir?
Kişilik bozukluğu olan bireyler, dikkat çekmek amacı ile aşırı ve abartılı davranışlar sergilerler. Bu bozukluk altında sınıflandırılan iki farklı türde kişilik bozukluğunun olduğunu söyleyebiliriz. Bunlar:
Histrionik Kişilik Bozukluğu
Bu tip kişilik bozukluğu olan bireyler, çekici ve cazibeli olmaya çalışarak dikkat çekmeye. Çalışırlar. Fiziksel görünüşlerine ve giyim tarzlarına aşırı önem verirler. Konuşmaları ve davranışları genellikle abartılı ve aşırı dramatiktir. İlişkilerinde sıklıkla dramatik krizlere girerler.
Narsistik Kişilik Bozukluğu
Bu tipte kişilik bozukluğu olan kişiler kendilerini çok özel, üstün ve kendilerini beğenmiş olarak görürler. Kendilerini başkalarının üzerinde ve herkesten daha önemli olarak algılarlar. Başkalarının onayını ve hayranlığını kazanmaya çalışırlar ve eleştirildiklerinde veya başarısız olduklarında zorlanırlar. Empati kurmakta zorlanırlar ve başkalarının ihtiyaçlarına veya duygularına çok az önem verirler.
Histrionik Kişilik Bozukluğu Alt Tipleri Nelerdir?
Bu kişilik bozukluğuna sahip kişilerin tek bir alt tipi vardır, fakat histriyonik kişilik özellikleri olan insanlar arasında çeşitli varyasyonlar bulunabilir. Bazı kişiler daha çok dramatik olurken, bazıları daha çok dışa dönüktür ve diğerleri kendilerini sürekli olarak yeniden keşfederler. Bu alt tipler şunları içerebilir:
- Duygusal olarak istikrarsız olanlar
- Dikkat arayışında olanlar
- Dışa dönük olanlar
- Aşırı dramatik olanlar
- Coşkusu yüksek olan kişiler
- Kendine odaklı olanlar
Histerik Kişilik Bozukluğu Neden Olur?
Bu kişilik bozukluğu, psikolojik ve sosyal faktörlerin etkileşimiyle ortaya çıkan bir kişilik bozukluğudur. Bu bozukluk, kişinin kendini ifade etme biçiminde aşırılıklar ve drama arayışıyla kendini gösterir. Bu rahatsızlığın tam olarak neden oluştuğu bilinmemektedir, fakat bazı araştırmalara göre belirli faktörlerin bu bozukluğun gelişimine katkıda bulunabileceği bilinmektedir.
Bu faktörelerin birleşimi, bir kişinin HKB geliştirme olasılığını arttırabilir. Ancak, her zaman bir neden-sonuç ilişkisi belirlemek mümkün olmayabilir, çünkü HKB’nin gelişimindeki faktörler kompleks ve çok yönlüdür. Bu faktörler arasında şu durumlar yer almaktadır:
- Çocuklukta yaşanan olumsuz travma ve deneyimler: Çocuklukta maruz kalınmış fiziksel, cinsel ya da duygusal istismar, ihmal veya aşırı koruma, bu bozukluğun oluşum riskini arttırabilir.
- Genetik faktörler: Genetik faktörlerin HKB gelişiminde bir rolü olabileceği düşünülmektedir.
- Çevresel etmenler: Çevresel faktörler, özellikle yoğun stres ve travma, HKB gelişimine katkıda bulunabilir.
- Psikolojik faktörler: Kişilik özellikleri, özellikle dürtüsellik ve düşük özgüven, HKB riskini arttırabilir.
- Sosyal faktörler: HKB, kültürel faktörlerin bir sonucu olarak ortaya çıkabilir ve toplumsal beklentiler, cinsiyet rolleri ve aile ilişkileri gibi faktörlerden etkilenebilirler.
[wp-faq-schema title=”Histerik Sık Sorulan Sorular”]