Asperger Sendromu Nedir?
Genel anlamda Asperger sendromlu çocuklar ve gençler iletişim becerileri anlamında oldukça iyi performans gösterebilirler. Fakat sosyal anlamda beden dili, ince iletişim durumlarını anlamakta güçlük çekebilirler. Asperger sendromu bir diğer adı ile otistik spektrum bozukluğu, sosyal etkileşim ve iletişimde sorunlara neden olan beyin gelişimi ile alakalı bir durumdur.
Asperger Sendromunun Yaygın Belirtileri ve Semptomları Nelerdir?
Bu sendromun birçok belirti ve semptomu vardır. Çocukların veya gençlerin bazıları bu belirti veya semptomlardan yalnızca birkaçını ya da tümünü gösterebilirler. Bu belirtiler ve semptomlar şu şekilde sıralayabiliriz:
Sosyal Belirtiler
Asperger sendromu rahatsızlığında en yaygın belirtilerden biri sosyal alanlarda ve durumlarda yaşanan zorluklardır. Bu sendromun sosyal durumları veya iletişim becerilerini etkileyen en önemli semptomları şunlardır:
- Arkadaşlık ilişkileri kurmada zorluk çekme veya sürdürebilme sorunları
- Hareket veya davranışları yorumlayamama problemi
- Espri, ironi veya iğneleyici tavırları tanıyamamak
- Duyguları kontrol etmede zorluk çekme
- Davranış veya tepkilerde tuhaf tavırlar sergileme
- Sosyal tüm durumlarda izolasyon veya etkileşim kurmada yaşanan zorluklar
- Yalnızca kendileri hakkında konuşma eğilimi
- Görünür düzeyde bir sağduyu eksikliği
- Sabit konulara odaklanma
- Belirli konular örneğin; sevilen herhangi bir şey üzerinde durulan takıntı hali
- Karşıdaki bireyin duygularını anlamada güçlük çekmek
- Göz temasları kurmada problem yaşama
- Ses tonlarını ayarlamada güçlük çekilmesi, seslerini ne zaman yükseltip ne zaman azaltacaklarını belirleyememe durumu.
- Yürüme, koşma ve hareket durumlarında yaşanan güçlükler
- Koordinasyon problemleri yaşama
- Bisiklete veya herhangi bir araca binmede zorluk yaşama
- Empati, duyguları kontrol etme veya duyguları iletmede çekilen zorluk
Bazı insanlar Asperger sendromlu bireylerin göstermiş olduğu bu semptomları anlamlandıramayabilirler. Aspergerli bireyler sadece kendileri hakkında konuşma eğiliminde olurlar. Başkalarının duyguları hakkında üzgün, öfkeli veya kırgın olduklarını anlamayabilirler. Sosyal ortamlarda nasıl davranacaklarını bilemeyebilir örneğin ciddi ortamlarda yüksek ve ısrarcı tavırlarla konuşabilirler. Aynı zamanda belli başlı konularda ısrarlı veya takıntılı bir şekilde konuşmaya çabalarlar.
Dil ve Konuşma Problemleri Belirtileri
Diğer otizm spektrum bozuklukları aksine, Asperger sendromlu bireyler konuşma becerisi konusunda gecikme yaşamazlar. Ancak onların dil ve konuşma becerilerinde belirli bazı davranış veya semptomlar vardır. Bu davranışlar şu şekilde sıralanabilir:
- Tekrarlayan veya takıntılı konuşma tarzı
- Yüksek ses tonlarında konuşma çabası
- Sosyal anlamda konuşmada güçlük yaşama
- Monoton veya çok ritmik bir konuşma durumu
- Yazılı, resmi veya robotik bir konuşma türü
Tüm bu durumların yanında Asperger sendromlu bireyler inanılmaz bir kelime dağarcığına ve iyi bir gramer becerisine sahiptirler. Fakat sosyal durumlarda dili nasıl kullanacaklarını bilemeyebilirler.
Bilişsel Davranış Belirtileri
Asperger sendromlu bireyler çocuklar ve yetişkinler normal ortalamaların üzerinde bir zekaya sahiptirler. Ve bu sendroma sahip kişilerin bilişsel davranış olarak gösterdikleri belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
- Ezber dağarcıkları üstün düzeydedir.
- Teknik anlamda tüm bilgileri anlama becerileri normal insanlara göre çok daha yüksektir.
- Bütünsel olarak algılamada sorun yaşarlar çünkü ayrıntılara fazlaca odaklanırlar
- Soyut olan tüm durumları anlamada ve özümsemede yaşanan problemler
- Dikkat dağınıklığı yaşama ve odaklanma problemi
- Okuma, yazma veya sayısal becerilerde bunları etkileyebilen öğrenme güçlükleri yaşayabilirler.
Fiziksel Durumlarda Belirtiler
Asperger sendromlu kişiler bazı fiziksel semptomlar, belirtiler sergilerler. Bu belirtiler şunlardır:
- Motor becerileri herhangi bir araç kullanma da yaşanan güçlük
- Koordinasyon problemi yaşama dolayısıyla örneğin bisiklet sürememe gibi sorunlar yaşama
- Normal olmayan davranışlar sergileme
- Yüksek ses tonlarına, kokulara veya gıdaların dokularına karşı hassasiyet
Asperger sendromlu bireyler bu gibi davranışları sebebi ile beceri anlamında zayıf görünebilirler. Bisiklete binmek, normal çocukların oynadığı basit oyunlar ve aktiviteler karşısında zorluklar yaşayabilirler. Bu durumlar normal insanlar tarafından anlaşılmayabilir veya garip karşılanabilir. Fakat bu gibi belirtiler çocuklarınızın Asperger sendromu yaşadığı anlamı taşıyabilir.
Asperger Sendromu Tanısı
Otistik spektrum bozukluğu teşhisi alanında uzman doktorlar tarafından yapılmaktadır. Otistik spektrum bozukluğu tanı ve teşhislerini yapabilecek uzmanlar çocuk doktorları, çocuk psikiyatristleri veya nörologlardır.
Bu uzmanlar tarafından teşhisi konulan bu sendromda kişiye özel tedavi süreci başlatılır. Asperger sendromu olan birey için teşhisin doğru konulabilmesi için doktorlar çocuğun davranışlarını doğru gözlemleyebilmek adına ona bazı sorular sorabilir. Bu sorular ve iletişim esnasında bireylerin bu sendromdan hangi belirtileri taşıdığını ve sürecinin ne zaman başladığını saptamaya çalışırlar. Aynı zamanda çocuğun nasıl bir iletişim kurabildiği, konuşma becerisi, arkadaşlarından veya sevdiklerinden bahsedip bahsetmediği gibi durumlarda belirlenmeye çalışılır. Tüm bunları yaparken çocukla kurulan tüm iletişim boyunca davranışları, hareketleri, göz teması kurup kurmadığı gibi tüm durumları teşhis edebilmek amacı ile sıkı bir gözlem yapmaya çalışırlar.
Asperger Sendromu Tedavisi Nasıldır?
Uzman doktorlar, sizin veya çocuğunuzun Asperger sendromu ile başa çıkmasına yardımcı olabilmek için bir veya farklı birkaç türde tedavi yöntemleri önerebilir. Fakat bu tedavi yöntemleri ne yazık ki oldukça sınırlıdır. Hatta buna tedavi yöntemi demekten daha çok çocuğun davranışlarına ve semptomlarına yardımcı olabilecek bu semptomları hafifletecek yöntemler denmesi daha doğru olacaktır.
Asperger sendromlu bireylerde tüm becerilerinin geliştirilmesi gereken durumlara odaklanılarak bu yöntemlerin uygulanması amaçlanır. Etkili tedavi yöntemleri, Asperger sendromlu bir kişinin hayatını olumlu yönde etkileyebilecek sosyal zorluklarla, dürtüler, duygular ve motor becerileri eksiklikleri ile ve diğer faktörlerle nasıl başa çıkması gerektiğini iyileştirmektir.
Otistik spektrum bozukluğu tedavisi bireylerin ihtiyaçlarını karşılayacak biçimde tasarlanmalıdır. Sağlıklı bir tedavi uygulama planı bireyin güçlü yanları üzerine inşa edilmeli ve zorluk yaşadıkları alanlarda büyümeyi teşvik etmelidir. Asperger sendromu tedavisi için özel olarak reçete edilen bir ilaç çeşidi yoktur.
[wp-faq-schema title=”Asperger Sendroumu Sık Sorulan Sorular”]